Iibhondi eziyinkunkuma (ibhondi enesivuno esikhulu, ibhondi engatyali-mali, ibhondi eqikelelwayo, i-junk bond) zizibambiso eziqikelelwayo ezinezinga letyala eliphantsi kakhulu. Zibonakaliswa ngodumo olubi lwezemali kunye nemingcipheko ephezulu. Nangona kunjalo, esi sisixhobo esinenzuzo kakhulu, ukurhweba apho kukuvumela ukuba ufumane inzuzo enkulu. Iibhondi zikhutshwa ngenzala ephezulu, zitsala oosomashishini abafuna ukuthenga iinkampani zabo eziza kusilela.
Yaqala njani imbali yentengiso ye-junk bond
Imbali yentengiso ye-junk bond yaqala ngo-1970s. UMichael Milken wayebandakanyeka kwizifundo zohlalutyo lwezibambiso ezingenalo umlinganiselo. Wayekwazi ukubonisa ukuba ukubunjwa kwepotfoliyo ehlukeneyo yeebhondi eziphantsi kwexesha elide, kuzisa inzuzo eninzi xa kuthelekiswa nezixhobo ezinomlinganiselo ophezulu. Nangona kunjalo, kulo mzekelo, amathuba okusilela ayanda kakhulu. UMichael Milken uchonge umjikelo wentengiso, obandakanya ukuhla ngamaxesha athile kwizibambiso ezithembekileyo, ngeli xesha ke ukuqala kokunyuka kweebhondi ezingafunekiyo.
- izithunywa zezulu eziwileyo – iifemu ezazikade zinezinga eliphezulu, kodwa ngoku zijongene nobunzima obuthile;
- ukunyuka kweenkwenkwezi – iinkampani zokuqala ezinempahla encinci kunye nokungonelanga kozinzo lwemali, ezinomlinganiselo ophantsi;
- Iinkampani ezinamatyala aphezulu zitshone mpela okanye zithengwe iifemu ezinamatyala amakhulu;
- Iinkampani ezinemali eninzi yimizi-mveliso engenamali eyaneleyo okanye amashishini angakwaziyo ukufumana imali-mboleko, kunye nalawo anqwenela ukutsala abatyali-mali phakathi kwabantu kunye namaqumrhu asemthethweni.
Indlela yokutyala imali kwi-junk bonds
Ngaphambi kokutyala imali kwesi sixhobo, kuyimfuneko ukubala ukuba luncedo kangakanani kwaye uhlalutye umngcipheko okhoyo. Ekuqaleni, imarike ihlalutywa ukufunda imbali yeenkampani ezikhuphayo. Uphando lwentengiso lwenziwa ukufumana umbono womsebenzi wezoqoqosho wangoku kunye nezinye izinto ezichaphazela ukusombuluka kweefemu. Kuya kufuneka ukuba unakekele ukwahluka kotyalo-mali kwaye uthenge izibambiso zabakhuphi abaninzi. Ngokusekelwe kuhlalutyo olwenziwayo, uqikelelo lwexesha elide lwezinga lenzala kunye nokuguquguquka kotshintsho lwabo lwenziwa. Inzuzo yesixhobo kunye nokuziphatha kwaso kwimarike luphawulwa ngenani leempawu:
- usetyenziso olusebenzayo lwezibophelelo zetyala kwimarike kunye nesivuno sazo sokwenyani esidlula inzuzo kwii-asethi zokulinganisa;
- ukunyuka okanye ukuhla kwexabiso lenzala akuchaphazeli ixabiso lesixhobo, elingenakuthethwa malunga nezibophelelo zetyala eziqhelekileyo. Oku kungenxa yemiqathango engabalulekanga kwixesha lokuvuthwa kunye nenzuzo ephezulu ye-asethi;
- inzuzo kwi-junk bonds ngokuthe ngqo kuxhomekeke kwimeko yezoqoqosho.
Indlela yokukhetha umntu okhuphayo
Abatyali-mali bacebisa ukuba ungatyali imali engaphezu kwekota yogcino lwakho kwiibhondi eziyinkunkuma. Ukunciphisa umngcipheko, isabelo somkhuphi omnye kwipotfoliyo akufanele sidlule i-5%. Abatyali-mali abanamava abafane batyale imali engaphezulu kwe-10% yeemali zabo ezifumanekayo kolu hlobo lwee-asethi. Xa ukhetha iibhondi zokuthenga, kuyimfuneko ukufunda imisebenzi yomnikeli, ngokukodwa, ukufumanisa ukuba unezinye izibambiso kunye nezibophelelo zetyala. Banikela ingqalelo kumatyala oluntu enkampani kunye nomthwalo wetyala lilonke, elimisela ithuba lokuboleka-mboleko kwimeko yokwanda komngcipheko wokusilela. Bakwathathela ingqalelo amathuba eshishini eliqhagamshelwe nalo. Amathemba embono yeshishini aya kunceda kakhulu inkampani ukuba ihlawule abatyalwayo.