Li-junk bond (bond ea lihlahisoa tse phahameng, bonto ea maemo a holimo-limo, bonto ea maemo a nahanoang, junk bond) ke matšeliso a inahaneloang a nang le lintlha tse tlase haholo tsa mokitlane. Li khetholloa ka botumo bo bobe ba lichelete le likotsi tse phahameng. Leha ho le joalo, sena ke sesebelisoa se nang le phaello e ngata, khoebo e u lumellang ho fumana phaello e kholo. Li-bond li ntšoa ka phaello e holimo, e hohelang bo-rakhoebo ba batlang ho reka lik’hamphani tsa bona tse seng li le haufi le ho hlōleha.
Hore na nalane ea ‘maraka oa bond bond e qalile joang
Nalane ea ‘maraka oa li-junk bond e qalile ka bo-1970. Michael Milken o ne a sebetsa lithutong tsa tlhahlobo ea matšeliso a se nang litekanyetso. O ile a khona ho paka hore ho thehoa ha li-portfolio tse fapa-fapaneng tsa likoloto tse tlaase ka nako e telele, ho tlisa phaello e ngata ha ho bapisoa le lisebelisoa tse nang le tekanyo e phahameng. Leha ho le joalo, tabeng ena, monyetla oa ho ba oa kamehla o eketseha haholo. Michael Milken o supile cyclicality ea mmaraka, e kenyelletsang ho fokotseha ha nako le nako ho li-security tse tšepahalang, ke ka nako ena moo ho phahamang ha li-junk bond ho qala.
- mangeloi a oeleng – lifeme tseo pele li neng li e-na le litekanyetso tse phahameng, empa joale li tobane le mathata a itseng;
- linaleli tse ntseng li phahama – lik’hamphani tse qalang tse nang le thepa e nyenyane le botsitso bo sa lekaneng ba lichelete, tse nang le tekanyo e tlaase;
- Lik’hamphani tse nang le likoloto tse phahameng li batla li senyehile kapa li na le lifeme tse rekiloeng tse nang le melato e meholo;
- Likhamphani tse sebelisang chelete e ngata ke lifeme tse se nang chelete e lekaneng kapa likhoebo tse sa khoneng ho fumana likalimo, hammoho le tse lakatsang ho hohela bo-ramatsete har’a batho le mekhatlo ea molao.
Mokhoa oa ho tsetela ho junk bonds
Pele o kenya chelete ho sesebelisoa sena, hoa hlokahala ho bala hore na ho molemo hakae le ho sekaseka likotsi tse teng. Qalong, ‘maraka o hlahlojoa ho ithuta nalane ea lik’hamphani tse fanang ka thepa. Patlisiso ea ‘maraka e etsoa ho fumana mohopolo oa ts’ebetso ea hajoale ea moruo le lintlha tse ling tse amang botsitso ba lifeme. U tla hloka ho hlokomela mefuta e fapaneng ea matsete le ho reka li-securities tsa bafani ba ‘maloa. Ho ipapisitsoe le tlhahlobo e entsoeng, ponelopele ea nako e telele ea litefiso tsa phaello le matla a phetoho ea tsona e etsoa. Phaello ea sesebelisoa le boits’oaro ba eona ‘marakeng e tšoauoa ka likarolo tse’ maloa:
- tšebeliso e sebetsang ea likoloto tsa likoloto ‘marakeng ka lihlahisoa tsa bona tsa sebele tse fetang phaello ea thepa ea litekanyetso;
- ho eketseha kapa ho fokotseha ha sekhahla sa phaello ha ho ame theko ea sesebelisoa, e ke keng ea boleloa ka likoloto tse tloaelehileng tsa likoloto. Sena se bakoa ke lipehelo tse sa reng letho tsa nako ea kholo le phaello e phahameng ea letlotlo;
- phaello ka li-junk bonds ka ho toba e itšetlehile ka boemo ba moruo.
Mokhoa oa ho khetha mofani
Batseteli ba khothaletsa ho tsetela ho se fete kotara ea chelete eo u e bolokileng ho junk bond. Ho fokotsa likotsi, karolo ea mofani a le mong ho potefolio ha ea lokela ho feta 5%. Batseteli ba nang le boiphihlelo ha se hangata ba tsetelang chelete e fetang 10% ea lichelete tsa bona tse fumanehang matlotlong a mofuta ona. Ha u khetha li-bond bakeng sa ho reka, ho hlokahala hore u ithute mesebetsi ea mofani, haholo-holo, ho fumana hore na o na le likoloto tse ling le likoloto tse ling. Ba ela hloko mekoloto ea sechaba ea k’hamphani le moroalo o felletseng oa mokoloto, o etsang qeto ea monyetla oa ho alima ka boemo bo nang le keketseho ea kotsi ea ho se hlolehe. Ba boetse ba ela hloko menyetla ea khoebo eo khoebo e hokahaneng le eona. Melemo ea mohopolo oa khoebo e tla thusa k’hamphani ho lefa mekoloto.
