I mani Ray Dalio, vutomi na ntirho, misinya ya yena ya xisekelo eka ku vekisa
Ray Dalio i un’wana wa vanhu lava fuweke swinene emisaveni namuntlha. A nga tiveki ntsena hi vuswikoti bya yena byo endla vuyelo, kambe na hi ndlela ya yena yo hlawuleka yo endla bindzu. Wanuna loyi u velekiwe endyangwini wa muyimbeleri wa vuyimbeleri bya jazz eNew York hi 1949. U tivisiwile eka tisekhurithi a ri na malembe ya 12 hi vukhale. Hi nkarhi lowu, u xave xiphemu xa yena xo sungula. Muntshwa loyi a a tirha nkarhinyana endhawini yo tlangela eka yona ya golf naswona a a tshamela ku twa mabulo lama fambisanaka ni tinhloko-mhaka ta ku cincana ka switoko. U hlayise mali yo ringana R1 000 kutani a yi tirhisa ku xava switoko eka Northeast Airlines. Loko a hlawula, a a kongomisiwa hi milawu yimbirhi:
Yi fanele yi ri khampani leyi tivekaka.
Ntsengo wa xiphemu xin’we a wu nge hundzi R10.
Ku ringana malembe manharhu a nga tekanga goza ro hlawuleka. Kutani feme leyi humeseke yi kume xikombelo xo hlanganisa, endzhaku ka sweswo nxavo wa xiave wu tlakuke ku suka eka R1 000 ku ya eka R1 000. Leswi swi kombe Ray Dalio lontsongo leswaku swa koteka ku endla mali ya kahle eka makete wa tisekhurithi, naswona leswi swi ye emahlweni swi boha ndlela ya yena ya vutomi hi mpimo lowukulu. Hambi ku ri evuntshweni bya yena, muvekisi lonkulu wa nkarhi lowu taka u amukele hi yexe tanihi nsinya lowukulu wa ntirho xilaveko xo endla swiboho leswi tiyimeleke, ku lava ntiyiso hi mianakanyo ya yena. Eka ntirho wa yena hinkwawo, u ta anakanya hi ku va ni mianakanyo leyi pfulekeke, ku tiyimisela ku amukela mianakanyo leyintshwa ya ntirho, xilaveko xa le mahlweni xa ku humelela eka bindzu. Hi 1971, u sungurile tidyondzo ta yena eXikolweni xa Mabindzu xa Harvard. Hi nkarhi lowu, u tirhe tanihi matsalana eNew York Stock Exchange. A a ri eku xaviseleni ka swiave, timali swin’we ni ku rhumeriwa ka nhundzu. Leswi swo hetelela swi humelerile hi nkarhi wa ku dyondzeriwa ntirho eka un’wana wa vakongomisi va Merrill Lynch. Hi nkarhi wolowo, ntirho wo cincana a wu nga tsakeriwi naswona vo tala a va wu teka wu nga tshembisi. Hi 1974, Ray Dalio u ve mukongomisi wa swixavisiwa eka Dominick & Dominick LLC, hi ku hatlisa a ya emahlweni a tirha tanihi muxavisi ni muxavisi eShearson Hayden Stone. Endzhaku ko famba hi 1975, u swi vonile leswaku u hlengeletile vutivi lebyi ringaneke na ntokoto ku sungula bindzu ra yena – Bridgewater Associate. Hi nkarhi lowu, se a a kume MBA eXikolweni xa Mabindzu xa Harvard. [xitlhokovetselo id=”xiengetelo_3511″ align=”aligncenter” ku anama=”492″]. Hi 1974, Ray Dalio u ve mukongomisi wa swixavisiwa eka Dominick & Dominick LLC, hi ku hatlisa a ya emahlweni a tirha tanihi muxavisi ni muxavisi eShearson Hayden Stone. Endzhaku ko famba hi 1975, u swi vonile leswaku u hlengeletile vutivi lebyi ringaneke na ntokoto ku sungula bindzu ra yena – Bridgewater Associate. Hi nkarhi lowu, se a a kume MBA eXikolweni xa Mabindzu xa Harvard. [xitlhokovetselo id=”xiengetelo_3511″ align=”aligncenter” ku anama=”492″]. Hi 1974, Ray Dalio u ve mukongomisi wa swixavisiwa eka Dominick & Dominick LLC, hi ku hatlisa a ya emahlweni a tirha tanihi muxavisi ni muxavisi eShearson Hayden Stone. Endzhaku ko famba hi 1975, u swi vonile leswaku u hlengeletile vutivi lebyi ringaneke na ntokoto ku sungula bindzu ra yena – Bridgewater Associate. Hi nkarhi lowu, se a a kume MBA eXikolweni xa Mabindzu xa Harvard. [xitlhokovetselo id=”xiengetelo_3511″ align=”aligncenter” ku anama=”492″]. Headquarters Bridgewater Associate [/ caption] Feme leyi ya ha hluvuka, yi va yin’wana ya timali letikulu ta hedge emisaveni. Hi 2018, khampani leyi yi lawuleke nhundzu ya 160 wa tibiliyoni ta tirhandi. Hi nkarhi lowu, rifuwo ra Ray Dalio ra munhu hi xiyexe ri tlula R18 wa tibiliyoni. Eku sunguleni, khampani leyi a yi ri ni minkarhi yo tika. Dalio u boheke ku hlongola vatirhi hinkwavo naswona a kombela tata wakwe R1 000 leswaku a hakela swikweleti swakwe. Endzhaku ko sungula hi ndlela yo biha, muvekisi u tlhele a ehleketa hi langutelo rakwe evuton’wini naswona u fikelele xilaveko xo landzela misinya yo karhi ya milawu.
Xivangelo xa swiphiqo swa yena eka xiyimo xo sungula, u vona ku navela ku tivona a ri kahle eka xiyimo xihi na xihi. Enkarhini lowu taka, hilaha a vulaka hakona: “Ndzi cince ntsako wa ku va la lulameke hikwalaho ka ntsako wa ku twisisa ntiyiso.” Vuxaka bya rihanyo eka xipano byi kongomisiwile eka ku tiyisisa leswaku un’wana na un’wana u kombisa matimba ya yena, naswona mianakanyo leyinene ya hlula, ku nga khathariseki leswaku i mani loyi a yi kombiseke.
Muvekisi u nyika nkoka lowukulu eka ku anakanyisisa. U pfumela leswaku ku hetiseka hi tlhelo ra moya i masungulo ya ku humelela ka bindzu. Hi ku vona ka yena, ku anakanyisisa swi n’wi nyika matimba yo tala ku tlula vurhongo, swi tlakusa ndlela yo tumbuluxa ya vutomi ni ntirho.
Xitayili xa ku vekisa xa Ray Dalio
Muvekisi lonkulu u tirhisile eka khamphani ya yena misinya ya milawu yo hlawuleka leyi n’wi pfuneke ku fikelela ku humelela ka namuntlha naswona yi ya emahlweni yi tirhisiwa namuntlha. Yin’wana ya letikulu u yi teka ku pfuleka. Ray Dalio u ringeta ku tiyisisa leswaku vatirhi va yena va na vuxokoxoko lebyi nga riki na xikongomelo mayelana na xiyimo xa timhaka naswona va nga tiyimela hi ku tiyimela ku kumisisa langutelo ra vona eka khamphani. Ku kongomisiwa eka ku antswisa vuxaka exikarhi ka vatirhi endzeni ka khamphani, ku tumbuluxa na ku hluvukisa ndhavuko wo hlawuleka wa nhlangano. Loko u endla swiboho, i swa nkoka ku xiya leswaku hakanyingi swiendlakalo a swi hlawuleki. Swilo leswi fanaka swi humelerile enkarhini lowu hundzeke naswona ku ni tidyondzo leti hi nga ti dyondzaka eka tona. Hi ku ma dyondza, u nga kumisisa swivumbeko leswi nga vaka xisekelo xo endla swiboho eka xiyimo xo karhi. Khamphani yi tirhisa tiphotifoliyo tinharhu ta vuvekisi eka vulawuri bya nhundzu: Pure Alpha, Pure Alpha Major Markets na All Weather. Leyo hetelela eka tona, photifoliyo ya tinguva hinkwato, yi katsa xiphemu lexikulu xa nhundzu. Photifoliyo ya Ray Dalio yi na swiphemu leswi landzelaka:
40% wa tibondzo ta nkarhi wo leha;
15% wa tisekhurithi ta swikweleti swa nkarhi wa le xikarhi;
30% wa swiave swa tikhamphani to hambana;
7,5% wa nsuku;
7.5% wa swixavisiwa swa tinxaka to hambana.
Loko a lawula photifoliyo, Dalio u tirhisa nsinya wa nawu wa ku fananisa na swiyimo leswi fanaka eka nkarhi lowu hundzeke, a ringeta ku tirhisa tindlela leti se ti tiseke ku humelela. Hi ku tirhisa, photifoliyo leyi yi kombisile mbuyelo lowunene eka malembe lawa ya hundzeke. [xitlhokovetselo id=”xiengetelo_3509″ align=”aligncenter” ku anama=”1004″]. Xifunengeto xa yin’wana ya tibuku leti dumeke swinene hi Rey Dalio “big debt crises” [/ caption] Swa tsakisa leswaku loko ku xopaxopiwa ku humelela ka maqhinga yo tano, swiyimo swo hambana-hambana eka makete wa switoko swi tekeriwe enhlokweni naswona ku endliwe xibalo lexi faneleke. Xikombiso, eka xiphiqo xa 1929, photifoliyo a yi ta lahlekeriwa ntsena hi 20%, kambe endzhaku yi hakela ku hoxiwa loku. Swi tlhela swi fanela ku xiya leswaku hi mayelana na ku vuyeriwa, hi nkarhi wa 2008-2017, yi tlulerile xikombiso xa S&P hi mayelana na ku vuyeriwa. Misinya ya Milawu ya Ray Dalio ya ku Humelela (hi timinete ta 30): https://youtu.be/vKXk2Yhm58o Pure Alpha Major Markets yi na ku kongomisa loku engetelekeke eka nhundzu yo tala leyi nga na mali. Timakete leti hluvukaka hi ntolovelo ti papalatiwa laha. Yi fana swinene hi xivumbeko ni nkwama wa swilo lowu tirhisiwaka hi maxelo hinkwawo. Pure Alpha loko yi pimanisiwa na Pure Alpha Major Markets yi nyikela nyingiso lowukulu eka timakete leti hluvukaka, . kambe hi xivumbeko xa yona a yi hambananga ngopfu na yona. Mbuyelo wa Pure Alpha a wu ri 12% ku fikela hi 2019, kambe yi endle ku lahlekeriwa hi 7.6% hi 2020. Ray Dalio u vule leswaku tiphotifoliyo ti tumbuluxiwile hi ku langutela nhluvukiso wa ikhonomi ya misava hinkwayo lowu yaka emahlweni. Hikwalaho ka swiphiqo leswi vangiwaka hi ntungu lowu, muvekisi u sungule ku nyikela nyingiso lowukulu eka tisekhurithi leti tshembekaka swinene. Eka mimbulavurisano ya yena, Ray Dalio u vulavula hi langutelo ra yena eka vutomi na mabindzu:
U boxa ku navela ka yena ku tiva ni ku endla swilo swo hlamarisa tanihi xivangelo-nkulu xa ku humelela ka yena . Loko a endla nchumu lowuntshwa, u ringeta ku wu twisisa ni ku dyondza ndlela yo tirha ha wona.
U vitana fomula ya ku humelela ku hlanganisiwa ka norho ni ku kambisisa loku nga ni vuxiyaxiya ka xiyimo xa xiviri . U tlhela a teka swi ri swa nkoka loko ku vava kumbe ku tsandzeka ku humelela ku kota ku hlula xiphiqo hi ku kuma ndlela leyi faneleke hikwalaho ka ku xopaxopa xiyimo.
Loko a thola vatirhi, u ringanyeta ku nyikela nyingiso eka mimpimanyeto ya yena, vuswikoti na vutshila bya yena . Hi ku hlawula ntlawa lowu faneleke, u nga tiyiseka leswaku vatirhi van’wana va tatisa van’wana, va endla ntlawa lowu heleleke.
Ku endla swiboho swi fanele ku papalata xidemokirasi na vulawuri bya tihanyi . Eka xiyimo xo sungula, ku tekiwa leswaku vonelo ra un’wana ni un’wana i ra nkoka hi ku ringana, kambe entiyisweni leswi a swi tano. Xa vumbirhi xi vula leswaku mufambisi hi yena ntsena loyi a tivaka tinhlamulo ta swivutiso hinkwaswo. Eka Dalio, swiboho swi endliwa hi vun’we, kambe mavonelo ya vanhu volavo lava se va tikombiseke khale ma ni ntikelo lowukulu.
Ku sola ku khutaziwa eka feme. Leswi swa laveka ku tumbuluxa moya wo pfuleka na ku tumbuluxa moya wo tumbuluxa swinene loko ku endliwa swiboho.
Ndzavisiso wa Buku hi Ray Dalio
Muvekisi u hlamusele ndlela leyi a yi twisisaka ha yona vutomi ni milawu ya ku endla bindzu ebukwini leyi nge “Misinya ya milawu. Vutomi na ntirho. Ray Dalio u vona xisekelo xa ku humelela eka ku twisisa lokunene ka ntiyiso. I swa nkoka ku ringeta ku n’wi vona hi ndlela leyi a nga yena hakunene, naswona u nga hundziseli ku navela ka wena tanihi ntiyiso. Ku fikelela leswi, ku fanele ku nyikiwa nyingiso lowu eneleke eka timhaka leti landzelaka:
Xo sungula u fanele u kumisisa kahle leswaku ku navela i yini. Leswi swa laveka leswaku enkarhini lowu taka swi ta koteka ku twisisa kahle leswi fambisanaka na swona ni leswi nga fambisaniki na swona.
Swi fanerile ku kumisisa leswaku hi swihi swilo swa xiviri leswi nga ni nkucetelo lowukulu eku fikeleleni ka tipakani. U fanele u tshama u ri karhi u ti dyondza leswaku u ta tiva: leswi nga pfunaka, i yini lexi nga xihinga, ndlela leyi ti tirhaka ha yona.
Ray Dalio u kandziyisa ku tiyimela ka mianakanyo. U tshemba leswaku vonelo leri amukeriwaka hi vunyingi a hi minkarhi hinkwayo ri nga ntiyiso. Swiboho leswi munhu a tiendleke swona swi tala ku humelela. Loko vonelo ra munhu ri kanetana ni leri amukeriwaka hi vanhu hinkwavo, leswi a swi nyiki xivangelo xo ri tshika handle ka swivangelo leswi eneleke.
Eku lweleni ka ku tiyimela hi ku anakanya, munhu a nga fanelanga ku rivala leswaku mavonelo ya yena n’wini a hi minkarhi hinkwayo ma tshembisaka ngopfu. I swa nkoka ku kota ku amukela vonelo ra munhu un’wana, loko ri ri lerinene ngopfu.
Dalio u tshemba leswaku vutomi hinkwabyo byi vumbiwa hi ku tshamela ku endla swiboho swo hambana-hambana. U hlengeleta rungula malunghana ni swipimelo leswi tirhisiwaka eka leswi, leswi a swi vitanaka misinya ya milawu. Leswi a xiyeke ni ku tumbuluxa milawu leyi, u titolovete eka yona ivi a yi tirhisa eka khampani yakwe. Swi fanerile ku tshama u ri karhi u dyondza, u nga tshuki u swi tshika. Ray Dalio u vula leswaku i mudyondzi wa vutomi hinkwabyo naswona u kunguhata ku ya emahlweni a endla tano. Buku leyi yi hlamusela hi vuxokoxoko misinya ya yona ya milawu leyi ku nyikeriwaka tinhlamuselo leti nga ni vuxokoxoko. Leswi swi endla leswaku vahlayi va kota ku teka xiboho xa leswaku va faneleka ku fikela kwihi evuton’wini ni ntirho wa vona. Ebukwini leyi landzelaka leyi nge, “Misinya ya Milawu Ya Ku Humelela,” mutsari u ya emahlweni a vulavula hi mavonelo yakwe hi misava ni swivumbeko swa ku endla bindzu. Yi tatisela buku yo sungula, yi ku pfumelela ku twisisa ku antswa maqhinga ya vutomi na bindzu ra muvekisi. Buku leyintshwa ya Ray Dalio yi nyiketeriwile eka ku anakanyisisa hi vuyelo bya misava ya manguva lawa. Swi vuriwa Ndlela Leyi Nhlengeletano Ya Misava Yi Cincaka Ha Yona. Ha yini mimfumo yi hlula yi tlhela yi tsandzeka. Hi ku ya hi mutsari, u susumetele ku tsala buku leyi hikwalaho ka swivangelo leswi landzelaka:
Nhlayo leyikulu ya swikweleti swa misava hinkwayo.
Ku hambana ka xiyimo na vutomi exikarhi ka vanhu lava fuweke swinene na lava tolovelekeke.
Mikhuva eka nhluvukiso wa vuxaka exikarhi ka matiko leyi endleke leswaku ku va na ku tlakuka lokukulu ka nkucetelo wa China.
Buku leyi dumeke ya Ray Dalio “Big Debt Crises Coping Principles” – download u hlaya xiphemu xa buku leyi nge: Big Debt Crises Coping Principles Ray Dalio – Big Debt Crises around the bend, nxopaxopo wa buku: https://youtu.be/xaPNbYkOT- 4 Muvekisi u teka xiyimo xa sweswi lexi fanaka ni lexi humeleleke hi nkarhi wa 1930-1945. U kambisisa swiyimo leswi fanaka ematin’wini hinkwawo ya misava naswona u vumba swivumbeko swa nhluvuko leswi lawulaka matimu ya matiko lama hluvukeke swinene. Hikwalaho ka ku kambisisa hi vuxokoxoko matimu ya vanhu eka minkarhi yo hambana-hambana, u fika eka mianakanyo yo karhi malunghana ni leswi nga ta rindza vanhu eka makume ya malembe lama taka.
