ESG ýönekeý sözlere maýa goýmak – ýaşyl maýa goýumlary girdeji getirýärmi?

Halkara önümçilik kompaniýalary daşky gurşawa, sosial we ahlak taýdan täsiri barada has köp düşünýärler. ESG maýa goýum bazary yzygiderli ösýär, ýöne maýa goýujylaryň hemmesi bu düşünje bilen tanyş däl. Jemgyýetçilik taýdan jogapkär maýa goýumlaryny has jikme-jik gözden geçireliň, kesgitleme bereliň we uzak möhletli ESG maýa goýumlary üçin iň köp gyzyklanýan içerki we daşary ýurt kompaniýalarynyň sanawyny bereliň.
Jemgyýetçilik jogapkär maýa goýumlarynyň ýörelgeleri [/ caption]

ESG näme?

ESG (daşky gurşaw, durmuş, dolandyryş) maýa goýumlary, daşky gurşawa iň pes täsiri bolan korporasiýany ileri tutýan sosial jogapkärçilikli maýa goýumlarynyň bir görnüşidir. Plyönekeý söz bilen aýdylanda, maýadarlar şol kompaniýalaryň paýlaryny satyn alanda:

1. Olar atmosferany, biosferany we atmosferany zaýalamaýarlar.
2. Işgärlerine gowy seredýärler we mynasyp aýlyk töleýärler.

ESG syýasatyny meýletin durmuşa geçirmegiň bir bölegi hökmünde kompaniýalar PRI birleşiginiň agzalary bolup bilerler. Assosiasiýa, dürli düzgünleşdiriji guramalar, beýleki ýurtlaryň hökümetleri we ş.m. bilen gepleşiklerde hyzmatdaşyň bähbitlerini görkezmegi öz üstüne alýar. Munuň öwezine, gatnaşýan kompaniýa sosial jogapkärçilikli maýa goýum ýörelgelerini ýerine ýetirmäge borçly.

ESG komponentleri

1. “E” “Arassa” : daşky gurşawa oňyn täsir edýän ekologiýa taýdan arassa önümçilik tehnologiýalarynyň ösüş derejesi; kompaniýanyň howanyň üýtgemegine täsiri; çykarylýan parnik gazlarynyň mukdary, çäkli tebigy baýlyklaryň (süýji suw, tokaý, seýrek haýwanlar we ş.m.) ulanylyşynyň mukdary.
2. “S” “Sosial komponent” : sosial ösüş derejesi; işgärleriň jyns, jyns we ýaş düzümi; iş şertleri; üznüksiz bilimi we işgärleri taýýarlamagy maksat edinýän sosial taslamalara maýa goýumlary.
3. “G” “Dolandyryş” (iş etikasy) : guramaçylyk gurluşy, kompaniýa dolandyryş strategiýalarynyň netijeliligi.

Daşky gurşaw, sosial we korporatiw dolandyryş – ESG-iň Megatrend ýaşyl maýa goýumlary: https://youtu.be/L2PKBl8iUR4

ESG boýunça gözleg

Maýa goýumlarynda ESG çemeleşmesiniň meşhurlygy köp gözlegler bilen goldanýar. Oksford uniwersitetiniň alymlary tarapyndan paýdardan gyzyklanýan tarapa ýazylan ýazmaça sahypada, häzirki wagtda dünýädäki baýlyklaryň takmynan 20% -iniň sosial jogapkärçilikli dolandyrylandygy çak edilýär. Mundan başga-da, soňky ýyllarda ESG meselelerine düşünmek ep-esli ýokarlandy, bu tendensiýanyň ähmiýetiniň düýpgöter ýokarlanmagy şaýatlyk edýär. Bu tendensiýa institusional maýadarlar üçin mahsus däl: 2015-nji ýylda geçirilen Kempden gözleginde ABŞ-nyň ýokary girdejili maşgalalarynyň takmynan 60% -iniň ESG maýa goýumlaryny hemişelik goşmaça girdeji görnüşi hökmünde görýändigi anyklandy.

ESG maýa goýumynyň aýratynlyklary

Maýa goýlanda ESG faktorlaryny göz öňünde tutmak uzak möhletde kynçylyklardan gaça durup biler. Mysal üçin, daşky gurşaw syýasaty gowy bolsa we metbugat uly önümçilik kompaniýasyny negatiw ýagdaýda boýap bilmese, magdançylyk kompaniýasy aýy bazaryna girmek ähtimallygy iň pesdir. Beýleki bir senagat kompaniýasy, adalatly çemeleşse we gyzyklanmalaryna üns berse, işçileriň iş taşlaýyşlaryna duçar bolmaz. Dolandyryş ýa-da kompaniýanyň daşky gurşawa ýaramaz täsiri bilen baglanyşykly meseleler abraýyň öwezini dolup bolmajak zeper ýetirip biler, girdejä täsir edip biler we paýyň bahasyny düýpli peselder.
ESG faktorlarynyň mysaly [/ caption] Beýleki tarapdan, ESG maýa goýumlary potensial maýa goýum mümkinçilikleri. Mysal üçin, bir kompaniýa bäsdeşleri bilen deňeşdirilende uglerod aýak yzyny ep-esli azaltmagy başaran bolsa, ýöne häzirki wagtda paýnamalarynyň bahasynda görkezilmeýän bolsa, kompaniýa geljekde gyzykly maýa goýumyna öwrülip biler. ESG maýa goýum, moda ýa-da uzak möhletli tendensiýa, maýa goýum gollanmasy: https://youtu.be/7ZgcX_1ERNg

Mümkin töwekgelçilikler we potensial girdeji

ESG faktorlaryny hasaba almak, üstünlik gazanmagyň 100% kepilligini bermeýär. Bir exchangea bazaryny seljermegiň nusgawy usuly barada-da aýdyp bolar. Şeýle-de bolsa, sosial jogapkärçilikli maýa goýumlarynyň ölçegleri uzak möhletde maýa goýumlaryndan girdeji gazanmak mümkinçiligini artdyryp biler.
ESG-e maýa goýmak töwekgelçiliklerden we sypdyrylan mümkinçiliklerden mahrum däldir. Jemgyýetçilik taýdan jogapkär maýa goýujylar temmäki we alkogol kompaniýalarynyň paýnamalaryny söwda etmek, “peselmek” we “artmak” oýnamak, şeýle hem bu kompaniýalaryň paýnamalaryna maýa goýmak bilen potensial girdejilerini ýitirmek üçin uly mümkinçilikden mahrum bolýarlar. ESG maýa goýumlary babatynda töwekgelçilikler – maýa goýum kararlaryny kabul edende möhüm faktorlar:
ESG kontekstindäki töwekgelçilikler [/ caption]

Içerki we daşary ýurt kompaniýalary

ESG maýa goýumlary üçin iň amatly kompaniýalary tapmak kyn, sebäbi maýa goýujy diagrammalary seljermek, täzelikleri okamak we bir stockany öwrenmek üçin ep-esli wagt sarp etmeli. Haýsy kompaniýanyň ESG we haýsysynyň ýokdugyny nädip kesgitlemeli? Her hasabat döwri, garaşsyz gaznalar ESG maýa goýumlary üçin ýokary potensialy bolan kompaniýalaryň diagrammalaryny we bahalaryny düzýär. Maýa goýumçylary aşakdaky maýa goýum firmalarynyň gözlegleri bilen tanşyp bilerler:

1. MSCI.
2. Durnuklylyk.
3. FTSE.
4. Vigeo Eiris.
5. ISS.
6. TruValue laboratoriýasy.
7. RobecoSAM.
8. RepRisk.

ABŞ bazaryndaky ortaça ESG reýtingi we kompaniýalaryň sany [/ caption]

Reýtingleri düzýänler kompaniýalara dürli ölçeglere görä baha berýärler, şonuň üçin bahalandyrmalar dürli-dürli bolup biler. Umumy netije öwrenilen maglumatlaryň jemi boýunça gurulmalydyr.

Mysal üçin, “2020 Edelman Trust Barometer Brands and Coronavirus” atly ýakynda çap edilen gözlegde, sosial jogapkärçilikli maýa goýum ýörelgelerine meýletin boýun egýän kompaniýalaryň sany iň köp bolan ýurtlara seredildi. Hytaý birinji, Braziliýa ikinji, Günorta Koreýa üçünji orny eýeledi. Berlen statistikalara esaslanyp, ýakyn wagtda Gündogar Aziýa we Günorta Amerikanyň bir stockalary ESG maýadarlaryny özüne çekip başlar diýen netijä gelip bileris.

Daşary ýurt kompaniýalary barada maglumat

“Daşary ýurt kompaniýalary üçin kadalaşdyrylan
ESG reýtinginden gyşarmalar.” Grafada önümçilik işleri bilen meşgullanýan iň meşhur korporasiýalar görkezilýär.
Dürli maýa goýum gaznalaryndan – FTSE, Sustainanalytics, MSCI
-den uly “ägirtlere” baha bermek .
Kompaniýalar 4 kriteriýa boýunça baha berildi – “Tutuşlygyna ESG”, “Daşky gurşaw”, “Sosial täsir”, “Dolandyryşyň hili”.



Şeýle-de bolsa, beýle gözleglere gözi bilen ynanmaly däl. Mistakesalňyşlyk goýberip bilýän ýönekeý adamlar. Mysal üçin, 2020-nji ýylda dawa ýüze çykdy. Himiki önümçilik galyndylaryny göni deňze taşlaýan Belgiýanyň “Solwaý” kompaniýasy garaşsyz maýa goýum gaznasy MSCI-e görä ESG reýtinginiň iň ýokary hataryndady. Galplyk paş edilende, Solwaýyň aksiýasy pese gaçdy – ýokary reýting kömek etmedi. ESG maýa goýumlary gyzykly:
ESG maýa goýum

Companieserli kompaniýalar – Russiýa ESG maýa goýumlary

Garaşsyz RAEX-Europeewropa agentligi rus kompaniýalarynyň ESG reýtingini düzdi. Gözleg 15-nji dekabrda çap edildi. Ilkinji 10 ýer iň köp gyzyklanýan kompaniýalaryň arasynda paýlandy. Baha bermek üç kriteriýa esaslandy – E derejesi, S derejesi we G derejesi.
Häzirki zaman Russiýanyň maliýe bazary kem-kemden sosial jogapkärçilikli maýa goýum ulgamyny ornaşdyrýar. Mostaňy-ýakynda ESG-e gönükdirilen gaznalar Russiýanyň “ägirtleri” RSHB, VTB we Sberbank esasynda döredildi we 2020-nji ýylyň iýul aýynda Russiýa Federasiýasynyň Merkezi Banky jogapkär maýa goýum ýörelgelerini durmuşa geçirmek barada jikme-jik teklipler berdi. Şu wagta çenli olar diňe meýletin.
ESG Russiýa maýa goýumlary – kompaniýalaryň reýtingi [/ caption]

VTB maýa goýumlaryna syn

27-nji sentýabrda, VTB Capital sosial jogapkärçilikli maýa goýumlary pudagynda iň üstünlikli ESG syýasaty bilen rus kompaniýalarynyň paýnamalaryna maýa goýýan 11-nji alyş-çalyş söwda gaznasyny döretdi. Paýnamalarda söwda gündizine we agşam sessiýalarynda elýeterli boldy. VTB özara gaznasy passiw maýadarlar we ownuk şertnamalary ýapmagy makul bilýän hünärmen söwdagärler üçin amatlydyr. Jemgyýetçilik taýdan maýa goýum tejribesini durmuşa geçirýän potensial üstünlikli kompaniýalaryň seljerişi VTB Capital-yň resmi web sahypasynda yzygiderli çap edilýär. Hasabatlary has giňişleýin okap bilersiňiz – https://www.vtbcapital-am.ru/analititic/esgmonitor/ Hasabatda gysga mazmunly gysga habar parçalary bar. Ulanyjylar işjeň baglanyşyga eýerip, islendik täzelikleri okap bilerler. Her makalanyň soňunda, VTB ýagdaý barada öz pikirini, geljekdäki wakalar baradaky çaklamalaryny paýlaşýar. Iň soňky sahypada – ABCD şkalasyndaky rus kompaniýalarynyň ESG reýtingi. Häzirki wagtda VTB “Lukoil”, “Rosneft” we “Polimetal” önümçilik kärhanasyna artykmaçlyk berýär.

Mundan başga-da

Peýdaly maglumatlary başga nireden tapyp bilersiňiz? Mysal üçin, içerki telekeçiligi ösdürmegiň bir bölegi hökmünde yzygiderli geçirilýän çärelerde. 2021-nji ýylyň 25-nji noýabrynda iri içerki kompaniýalaryň we maliýe we karz edaralarynyň ýolbaşçylary “Vedomosti” aragatnaşyk platformasynda çykyş etdiler. Maslahatyň mowzugy “ESG Russiýa maýa goýumlary: Greenaşyl ykdysadyýete tarap”.
Jogapkärçilikli maýa goýum syýasaty nämäni aňladýar? ESG, maýa goýumyň mümkinçiligini bahalandyrmagyň çynlakaý usulydyr. Hatda iň uly bir stockalar hem derňewde bu ölçegi göz öňünde tutup başladylar.
35 ýurtdan iň uly maýa goýujylaryň gözleglerine görä, sosial jogapkärçilikli maýa goýumlarynyň geljegi bar aýgytly däl. Şeýle-de bolsa, uzak möhletleýin perspektiwada bu häzirki derňewi güýçlendirmek üçin ajaýyp mümkinçilikdir.