Geljekler näme we oňa nädip pul gazanyp bolar?

Geljekdäki şertnamalaryň baglaşylmagy täze däl, ýöne bir stockada ýylsaýyn işjeň ulanylýan gural. Täze söwdagärler we maýadarlar köplenç bu guralyň näderejede geljegine düşünip, geljege gönükdirýärler. Söwdanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi onuň ýörelgelerine we aýratynlyklaryna düşünmegi talap edýär.

Gymmatly kagyzlar söwda guraly hökmünde

Geljekdäki şertnama, belli bir senede kesgitlenen bahada aktiw satyn almak ýa-da satmak baradaky şertnama. Esasy aktiwler obligasiýalar, walýutalar, göterim derejeleri we hatda Moskwa bir Exchangeasy bazaryndaky inflýasiýa derejesi. Geljekdäki şertnamanyň iň ýönekeý mysaly:

1. Daýhan noýba ösdürip ýetişdirýär. Bu ýyl adaty ýüz rubl, ýöne tomsuň minnetdar boljakdygy, hasylyň bol boljagy barada çaklamalar bar. Diýmek, güýzde üpjünçilik noýba isleginden ýokary bolup başlar. Bahalar arzanlady.
2. Daýhan noýba arzan satmak islemeýär. Hasylyň pes boljakdygyna we bahalaryň şoňa görä ýokarlanjakdygyna ynanýan alyjylary öňünden tapýar.
3. Alty aýyň içinde daýhanyň alyjyny bir tonna ýüz adaty rublda noýba bilen üpjün etjekdigi barada öz aralarynda ylalaşýarlar.

Bu mysalda, daýhan geljekki satyjy roluny ýerine ýetirýär – bahany we harydyň alyja gowşuryljak wagtyny kesgitleýär. Geljekdäki söwdanyň özeni şu. Söwda bir stockada amala aşyrylýar.

Geljekler bilen paýnamalaryň arasyndaky tapawut

Bu iki guralyň arasyndaky düýpli tapawut, söwda edilýän zatlarda. Hut şu tapawut hilegärligi döredýär. Söwdagär ähli serişdeleri goýmaýar, ýöne diňe belli bir mukdary – borçnamalary kepillendirýär. Bu, adatça aktiwiň bahasynyň 12-13% -idir. Geljekler bilen paýnamalaryň arasyndaky tapawudy hem aýdyň mysal bilen düşünmek aňsat:

1. Anjelina, Moskwa bir Exchangeasyndaky iň suwuk (bazar bahasyna ýakyn wagtda satylyp bilinjek) gelejekleri öwrendi we Gazprom paýnamalary üçin 100 paý ýa-da 100 gelejek satyn almak kararyna geldi. Häzirki paýnamanyň bahasy 228 rubl.
2. Satyn almak üçin Anjelina harçlamaly bolar:
   • 100 paý üçin – 228 x 100 = 22,800 rubl;
   • 100 gelejek üçin – 228 x 100 x 12% = 2736 rubl.
3. Geljekleriň mukdary has az. Satyn alynýan aktiwiň özi däl, bahasyny üýtgetmek üçin jedel.

Başga tapawutlaram bar. Esasanam tapawutlanýar:

1. Möhleti Geljek üçin çäklidir. 4agny, 4 aýlap gelejek şertnamasyny satyn alyp, şertnamada görkezilen borçlar 4 aýda ýerine ýetirilmelidir. Paýlar islendik wagt satylyp bilinmez.
2. Güýçlendirmek. Geljekdäki şertnamany satyn alanyňyzda, şertnama berilýär (şertnamada görkezilýär). Ossitgi ýa-da girdeji, nämäniň gazanylandygyny göz öňünde tutup hasaplanýar, ýogsa-da göçme manyda olar alynmady.

Şertnamalaryň görnüşleri

Geljekdäki şertnamalaryň iki görnüşi bar – eltip bermek we hasaplaşyk. Hususy söwdagärler geleşikleriň ikinji görnüşini ulanýarlar. Hasaplaşyk şertnamasy bolan geljekler:

• bahalaryň tapawudy boýunça pul gazanmak üçin gural;
• şertnamanyň kesgitlenen möhleti (möhleti) gutarandan soň, aktiw tebigy görnüşinde berilmeýär, ýöne üýtgeýiş aralygy hasaplanýar.

Üýtgeýiş marginasy, söwdanyň söwda hasabyna näçe serişdäniň ýazyljakdygyny ýa-da karz beriljekdigini görkezýän bir exchangea tarapyndan hasaplanan bahadyr. Netijede, gelejek şertnamasyna gatnaşyjylar girdeji gazanýarlar ýa-da ýitgilerde galýarlar.

Bu nähili işleýär?

Söwda nokady pes satyn almak we ýokary satmak. Satyn almagyň we satmagyň bahalarynyň arasyndaky tapawut, söwdagäriň isleýän girdejisi. Şertnamanyň ahyrynda önümiň bahasynyň özüni alyp barşyna baglylykda aşakdakylardan biri ýüze çykýar:

• bahasy üýtgemedi – alyjynyň we satyjynyň maliýe ýagdaýy üýtgemedi;
• bahasy ýokarlandy – alyjy gazandy, satyjy bolsa pul ýitirdi;
• bahasy arzanlady – alyjy ýitgide galdy we satyjy girdeji (girdeji) aldy.

Şertnama baglaşan taraplaryň islendigi, möhleti gutarandan soň ýitgi çekjekdigine göz ýetirip, mundan beýläk bu işi duruzyp bilmez. Bir Thea taraplaryň şertnamada görkezilen wagtda haryt satmak / satyn almak borjuna gözegçilik edýär. Gözegçilik şertnamanyň taraplary tarapyndan ätiýaçlandyryş depozitini (girewi) hökmany tölemek arkaly amala aşyrylýar. Şertnamanyň mukdary öňünden tölenmeýär, ýöne söwdagärleriň hasaplaryndaky “goýum” doňdurylýar. Goýumyň göwrümi geleşigiň görnüşi we obýekti bilen kesgitlenýär. Geljekde bolup biljek girdejiniň umumy mukdary gönüden-göni goýlan serişdeleriň mukdaryna baglydyr. .Agny, şertnamalar näçe köp satyn alsa, garaşylýan girdeji şonça-da köp bolar.

Leverage

Maliýe bazarlarynda dellalyň söwdagäre has uly wezipeleri açmagy üçin karz berýän ýagdaýlary köplenç ýüze çykýar. Bu hereket leverage diýilýär we gelejek söwdasynda ulanylýar. Dellallara beýle hyzmat bermek gymmat däl. Mümkin bolan ýitgiler, müşderiniň söwda hasabynyň galyndysy bilen çäklenýär. Lossitgiler söwdagäriň hasabynda goýlan pul mukdaryna deň bolsa, dellal müşderiniň galdyran zatlaryndan has köp zady ýitirmegine ýol bermezden, häzirki ähli wezipeleri togtadar. Leverage töwekgelçiligiň derejesine täsir etmeýär. Oňa gatnaşyjynyň açan pozisiýasynyň ululygy täsir edýär.

Geljek bilen nirede işlemeli?

Geljek bir stockalarda söwda edilýär. Söwdagärler we dellallar, alyş-çalyş gatnaşyjylary üçin iň uly şertnamalar gönüden-göni elýeterlidir. Geljekdäki söwda bilen meşgullanmak isleýänler, dellalçylyk guramasy bilen söwda hasaby açmaly. Müşderilere söwda girmek üçin platformalar berýän we onuň işini kadalaşdyrýan biresalar. Dünýädäki esasy gelejek alyş-çalyşlary:

• Çikago söwda bir Exchangeasy (CME);
• Çikago Söwda Geňeşi (CBOT);
• “Euronext” halkara Europeanewropa bir exchangeasydyr;
• Eurex (Europeanewropa);
• Moskwa walýuta bir Exchangeasy (MICEX).

Aboveokardakylardan başga-da, maliýe bazarynda dürli amallar bilen köp sanly alyş-çalyş bar. Şol bir wagtyň özünde şertnamalar aşakdakylar boýunça standartlaşdyrylýar:

• mukdarlar;
• hil;
• hasaplaşyk döwürleri.

Bu ülňüler üýtgemeli däl, olar hemişelikdir. Belli bir auksion wagtynda satyjynyň kimdigine we alyjynyň kimdigine garamazdan. Auksiony gurnaýan alyş-çalyşlara garamazdan.

FORTS-de hasaba alyş we söwda şertleri

Moskwa bir Exchangeasy gelejek (belli möhletli) şertnamalar – FORTS söwdasy üçin platforma döretdi. Platforma girmek üçin rus bir stockasyna girip bilýän dellalda hasaba alyň.

Dellalçylyk kompaniýalarynyň sanawyny Moskwa Bir Exchangeasynyň web sahypasynda – https://www.moex.com/ tapyp bilersiňiz.

Giriş we FORTS bilen işlemek üçin şertler:

• söwdany başlamak üçin 5000 rubl ýa-da ondanam köp mukdarda pul ýeterlikdir;
• pasport we TIN şahadatnamasyny bermek esasynda hasap açylýar (dellal beýleki resminamalary talap edip biler);
• sahypa aýda 120 rubl hyzmat tölegini alýar;
• şu aý üçin hiç hili amal edilmedik bolsa, söwdagär hyzmat üçin tölemeýär;
• geleşik üçin komissiýa takmynan 1 rubl;
• geleşik gutaran güni tamamlansa, komissiýa 50 kopek bolar;
• gelejek söwdasynyň tertibi Moskwa bir Exchangeasyndaky paýnamalaryň söwdasyna gabat gelýär – Moskwa wagty bilen 10:30 – 18:45;
• daşary ýurt görkezijilerine ünsi jemleýän söwdagärler üçin goşmaça (“agşam”) sessiýa bar – Moskwa wagty bilen 19: 00-dan 23: 50-e çenli;
• möhleti ýylda dört gezek, geljekki şertnamalaryň eýeleri bilen gutarnykly hasaplaşyk hökmünde amala aşyrylýar;
• salgytlar (girdejiniň 13%) ýylda bir gezek alynýar (söwdagär hasapdan serişdeleri çykaranda).

CME bir exchangeasyna girmek

Russiýanyň ykdysadyýeti üçin iň amatly döwürde, rus kompaniýalarynyň emläkleri üçin gelejek arzanlaýarka, söwdagärler daşary ýurt walýutalarynda söwda etmek hakda pikir edýärler. CME elektron platformalaryna giriş internet arkaly söwda üçin açykdyr. Bu alyş-çalyşda söwda başlamak üçin:

• elýeterliligi üpjün edýän delleri saýlamaly – delleri saýlamak, maýadarlar üçin web sahypalarynda (https://brokers.ru/ we ş.m.) resmi bahalaryny öwrenmek arkaly amala aşyrylýar;
• saýlanan dellalyň CME bir exchangeasynyň web sahypasynda bardygyny barlaň – https://www.cmegroup.com/, ozal hasaba alnan;
• hasaba alynmak üçin, dellallaryň köpüsine diňe pasport we TIN şahadatnamasy gerek bolar (käwagt araçylar müşderiniň hasaby açylan bankdan göçürme soraýarlar ýa-da kommunal töleg);
• dellal bilen hasaba alynmak, jenaýat ýazgylary, döwlet edaralarynda işleýän garyndaşlar we ş.m. soraglar bilen anketany doldurmagy öz içine alýar.

Üstünlikleri we kemçilikleri

Maýa goýum guralynyň bu görnüşi bilen işlemek oňyn we negatiw taraplary bar. Geljekdäki söwdanyň artykmaçlyklary:

• esasy aktiwiň bahasynyň üýtgemegi baradaky çaklamalar üçin şertnamalary ulanmak mümkinçiligi;
• önümçilik kompaniýalary harytlarynyň bahalaryny gabamak (islenmeýän üýtgeşmelerden ätiýaçlandyryş) mümkinçiligini alýarlar;
• şertnama baglaşmak üçin onuň bahasynyň ähli mukdaryny tölemegiň zerurlygy ýok;
• dürli aktiwlere giň elýeterlilik (çig mal bazaryndan kriptografik walýuta çenli);
• kada bolşy ýaly, şertnamalaryň ýokary likwidligi (ýöne kadadan çykmalar bar);
• şertnamalaryň standart görnüşi – ähli şertler eýýäm ýazylan, diňe degişli warianty saýlamak galýar;
• platformalaryň köpüsi söwdany awtomatlaşdyrmak ukybyny üpjün edýär.

Geljekdäki söwdanyň kemçilikleri:

• söwdagärler tarapyndan karzyň ulanylmagy sebäpli başlangyç tölegden köp mukdarda ýitgi töwekgelçiliginde;
• şertnamanyň “ömri” möhleti çäklidir we möhleti gutarmanka uzaltmak üçin (wezipäni saklamak üçin) umumy girdejä ýaramaz täsir etjek indiki seriýanyň şuňa meňzeş gurallaryny satyn almak zerur;
• bahalaryň “özüni alyp barşyny” anyk we takyk çaklap bilmezlik we her amalda töwekgelçiligiň derejesini, şertnamalaryň mukdaryny we beýleki görkezijileri seljerip bilmezlik, gelejek söwdasyna başlamagyň manysy ýok;
• gelejek söwdasy söwdagäriň wagtyny we ünsüni köp alýar.

Geljekdäki spesifikasiýa barada bilmeli zatlaryňyz?

Geljekdäki şertnamanyň ähli parametrleri ýörite resminamada – geljegiň spesifikasiýasynda bar. Spesifikasiýa bir exchangea tarapyndan işlenip düzülýär, ýöne bazaryň degişli döwlet düzgünleşdirijileri muny tassyklamaga ýa-da tassyklamaga ygtyýarly. Geljekdäki şertnamalaryň özi standart bolansoň, spesifikasiýa diňe olaryň tapawutlary girýär. Hut şu maglumatlar, gelejekdäki söwda bilen baglanyşykly karar bermeli. Spesifikasiýa düşünmek (onda parametrleriň takyk görkezilişi we olaryň täsir edişi) başarnykly söwda üçin iň möhüm şertleriň biridir. Geljekdäki spesifikasiýa gurluşy:

1. Ady. Mysal üçin, altyn üçin gelejek şertnamasy.
2. Ululygy. Bir şertnama baglaşylan aktiwiň mukdary (degişli ekwiwalentde). (5 tonna mis, belli bir kompaniýanyň 200 paýy, 3000 ýewro we ş.m.).
3. hil häsiýetnamasy. Bahasy kesgitlenýän, aktiwiň haýsy görnüşlerine rugsat berilip bilinjekdigi görkezilýär. Düzgün bolşy ýaly, şeýle aýratyn element çig (material) aktiwler üçin bellenilýär.
4. Möhleti Hasaplama ýa-da gowşuryş geçirilende şertnama bilen kesgitlenen döwre esaslanýar.
5. Sitata. Aktiwleriň bahasyny kesgitlemek usulyny kesgitleýär we görnüşine bagly:
   • harytlar, paýnamalar, walýutalar üçin baha pul mukdary bilen kesgitlenýär (1 ýewro üçin 80 rubl we ş.m.);
   • önüm obligasiýa we goýum bolsa, bahasy hasyl esasynda hasaplanýar;
   • birnäçe görnüşli portfel görnüşindäki aktiwler üçin baha portfeliň özi üçin baha indeksiniň bahasydyr;
   • standart däl aktiwler üçin baha aýratynlyklara esaslanyp aýratyn hasaplanýar.
6. Çaý. Şertnama bilen rugsat edilen aktiwiň bahasynyň iň pes üýtgemegi, meselem, 1 göterim. Stepdim – diňe şu ädimden ýa-da bellikden köp bolup bilýän ýekeje bahanyň üýtgemeginiň çägi.
7. Takmynan bahasy. Şertnama boýunça häzirki we ahyrky hasaplaşyklaryň esasyny düzýän şol aktiw bahasy.

Geljekdäki söwda strategiýalary

Geljekdäki söwda strategiýalary kän däl. Olaryň arasynda iň täsirlileri:

1. Kirpi. Özara bagly aktiwlerde gelejek satyn almak. Mysal üçin: awiakompaniýa, nebitiň bahasynyň ýokarlanmagyndan ýitgi çekmek howpundan goramak üçin nebit üçin geljekki şertnamalary satyn alýar.
2. Aktiw almak. Önümi geljekdäki ýaly arzan bahadan satyn almak.
3. Spekulýasiýa. Aktiwiň bahasynyň ýokarlanmagyny göz öňünde tutup, söwdagär, bahasy ýokarlananda satmak üçin ony satyn alýar.
4. derisi. Düzgün bolşy ýaly, gysga möhletli (millisekunda çenli) bahanyň üýtgemegi baradaky awtomatiki çaklamalar.
5. Arbitra. Biri-birine ters gelýän amallary açmak. Mysal üçin: gelejekleriň möhletiniň gutarmagyndan peýdalanmak üçin aksiýa satyn almak we onuň üstünde bir gelejek satmak.

Täze doglan çagalar üçin howp näme?

Täze başlanan söwdagärler “söwda howzuna” çümüp, ähli pullaryny ýitirip bilerler. Enougheterlik tejribe bolmasa, howplary göz öňünde tutuň:

• galp dellallaryň bolmagy (internetde sanap bolmajak san bar);
• Syçanjyga bir gezek basmagyň netijesinde ajaýyp girdeji wada berýän mahabat;
• söwdagär tarapyndan kesgitlenen gaty aňsat parol sebäpli hasaplary we hasaplary döwmek ýa-da parollary köpçülige açmak;
• söwdanyň söwdanyň salgyt bir exchangeasy bilen hasaplanyşyna bolan ynamy – garaşsyz hasaplamanyň taslamasyny hemişe saklaň;
• karar berende öz duýgularyňy aňdan öňe sürýär.

Freygy-ýygydan berilýän soraglar

Bilimleriniň gözýetimini giňeltmek bilen, her bir adam hökmany suratda nadanlyk bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Şoňa laýyklykda täze soraglar ýüze çykýar. Aşakda täze gelen maýadarlaryň we söwdagärleriň arasynda iň ýygy duş gelýär.

Dellal saýlanyňyzda nädip ýalňyşlyk goýbermeli däl?

Ilki bilen düşünmek kyn. Ölçeglere serediň:

• oňyn synlaryň bolmagy we negatiwleriň ýoklugy şübhe döredýär – synlar galp bolup biler;
• kompaniýanyň işiniň ýeterlik döwri (goşmaça geljek bilen işlemek wagty);
• dellalçylyk firmasynyň ygtyýarnamasynyň bardygyny ýa-da ýokdugyny barlaň (Moskwa bir Exchangeasynyň we Russiýa bankynyň web sahypalarynda ýörite registrler bar);
• zerurlyklaryna baglylykda kompaniýanyň işiniň nuanslary: ýaýratmak (komissiýa), ygtyýarlyk, zerur söwda gurallary we dellal kompaniýasy däl-de, söwdagäri gyzyklandyrýan beýleki parametrler.

Sitata taryhyny nireden tapyp bilerin?

Söwda strategiýasyny işläp düzmek we umuman alanyňda, söwda boýunça has doly taýýarlyk görmek üçin bu ugurdan täze öwrenýänlere soňky ýyllarda geljekde gelejek üçin sitatalar gerek bolar. Şeýle maglumatlary dellallaryň resmi web sahypalarynda, şeýle hem ýöriteleşdirilen maliýe maglumat web sahypalarynda tapyp bilersiňiz, mysal üçin https://www.finam.ru/.

Geljekleriň doly sanawyny nireden tapyp bilerin?

Geljekdäki harytlaryň doly sanawlary alyş-çalyş web sahypalarynda we ýöriteleşdirilen maliýe forumlarynda çap edilýär. Maglumat öz wagtynda täzelenýär, parametr süzgüçleri ulanyp sanawlary düzmek bolýar.

Söwdanyň soňky gününde näme bolýar?

Söwdanyň soňky güni (möhleti) gelejekleri söwdadan aýyrmagy getirýär. Mundan başga-da, möhleti alyjy we satyjy tarapyndan şertnamada ylalaşylan borçnamalaryň ýerine ýetirilen güni. Hasaplaşyk gelejekleriniň möhleti gutaran güni, bir exchangea netijelere, satyjynyň we alyjynyň hasaplaryndan alnan karzlara we karz serişdelerine görä netijeleri jemleýär. Eltip boljak gelejek şertnamasy boýunça satyjy haryt üçin serişdeleri alýar, alyjy bolsa olara eýeçilik hukugyny alýar.

Maýa goýujylara gelejek gerekmi?

Her bir maýa goýujy, geljekki söwda ýaly maliýe guralyny ulanmak ýa-da ulanmazlyk barada özi karar berýär. Maýa goýujy bu guraly saýlamak kararyna gelende, göz öňünde tutmalydyr:

• geljegi – konsentrasiýany we ünsi talap edýän gysga möhletli amallar;
• gelejek şertnamalarynyň eýeleri diwidend görnüşinde passiw girdeji almaýarlar;
• uzak möhletli ýitgi ýüze çykan halatynda, oňa “garaşmak” mümkin bolmaz (bahalar maýa goýujy üçin amatly ugurda üýtgänçä) (gelejekler çäkli).

Sene boýunça geljegi saýlamagyň aýratynlyklary haýsylar?

Käbir söwdagärler, geleşik baglaşmak üçin ileri tutulýan parametr hökmünde gelejek şertnamasyny saýlanda, möhleti ýakyn wagtda meýilleşdirilýän şol gelejeklerde saklanýar. Hut şu gün iň ýokary likwidlige gözegçilik edilýär. Şertnamalaryň köpüsiniň möhleti üç aý. Şertnamalaryň köpüsiniň ýerine ýetirilmegi 15-nji ýylda bolýar. Beýlekilerden has ir gutarýan geljegi saýlamak bilen, girdeji gazanmak üçin has köp mümkinçilik bar (bahalaryň üýtgemegi üçin az wagt galýar). Bu ähliumumy däl, ýöne adaty bir saýlaw. Aristotel “gorky adamlary pikirlenmäge mejbur edýär” -diýdi. Geljekdäki söwdanyň töwekgelçiligine düşünmek, täze öwrenýänleri gymmatly kagyzlar dünýäsinde hemişe bilim almaga höweslendirýär. Her täze ädim netijelerini seljerip, aňly we seresaplylyk bilen edilmelidir.