डिपॉझिटरी पावत्या काय आहेत आणि त्या का दिल्या जातात?स्टॉक एक्स्चेंजवर स्टॉक आणि बाँड्सची ट्रेडिंग करताना, तुम्हाला सर्वात आशादायक सिक्युरिटीज निवडण्यास सक्षम असणे आवश्यक आहे. प्रत्येक एक्सचेंज या संदर्भात काही संधी देते. तथापि, काहीवेळा परदेशी स्टॉक आणि रोखे खरेदी करण्याची शक्यता मर्यादित असते. हे या वस्तुस्थितीमुळे असू शकते की ते एखाद्या विशिष्ट एक्सचेंजवर सूचीबद्ध नाहीत किंवा त्यांच्यासोबत काम करण्यासाठी कायदेशीर निर्बंध आहेत. शेअर्स खरेदीदारांकडे नसतात. उदाहरणार्थ, एखाद्या व्यापाऱ्याने सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक केली असेल, तर ती त्याच्याकडे सोपवली जात नाहीत. खरं तर, विचाराधीन क्षेत्रात, स्टोरेजचे नियम बँकिंग क्षेत्रात वापरल्या जाणार्या नियमांसारखे आहेत. खरेदीदारासाठी एक खाते प्रदान केले जाते, ज्यामध्ये ते शेअर्स आणि बाँड्स संग्रहित केले जातात ज्यावर त्याला मालकीचा अधिकार आहे. [मथळा id=”attachment_11785″ align=”aligncenter” width=”1024″]
- सामान्य माहिती, स्पष्टीकरण, ऑपरेशनची यंत्रणा
- शेअर्सपेक्षा फरक
- जो डिपॉझिटरी पावती जारी करतो
- डिपॉझिटरी रिसिट्सचे प्रकार – ADR EDR GDR RDR
- गुंतवणूकदार वापरण्याचे फायदे आणि तोटे
- मॉस्को एक्सचेंजवर ठेवींच्या पावत्यांबद्दल माहिती कोठे मिळवायची
- रशियन कंपन्यांच्या डिपॉझिटरी पावत्या, जागतिक
- पावत्यांमध्ये गुंतवणूक कधी करावी
- व्यवहारात ते कसे करावे
- कर आकारणी
- प्रश्न आणि उत्तरे
सामान्य माहिती, स्पष्टीकरण, ऑपरेशनची यंत्रणा
एखाद्या विशिष्ट एक्सचेंजवर काम सुरू करण्यासाठी, कंपनीने सूची प्रक्रियेतून जाणे आवश्यक आहे. निकाल यशस्वी होण्यासाठी, संबंधित कायदेशीर आवश्यकतांचे पालन करणे आवश्यक आहे, तसेच तुमच्या शेअर्सकडे लक्ष वेधण्यासाठी प्रारंभिक गुंतवणूक करणे आवश्यक आहे. कोणत्या एक्सचेंजवर काम करायचे ते निवडताना, कंपनी केवळ त्याची उपलब्धताच नाही तर त्यातून होणारे संभाव्य फायदेही विचारात घेते. तथापि, डिपॉझिटरी पावत्या वापरल्याने त्यांच्या सिक्युरिटीज अधिक लोकप्रिय करणे शक्य होते. उदाहरण म्हणून, उदाहरणार्थ, चिनी कंपनीचा विचार करा. त्याने त्याच्या समभागांसाठी डिपॉझिटरी पावत्या जारी करण्यासाठी डिपॉझिटरी बँकेसोबत व्यवस्था करणे आवश्यक आहे. या प्रकरणात, नंतरचे संरक्षक म्हणून काम करेल. हे पाहिले जाऊ शकते की रशियन स्टॉक एक्सचेंजवर केवळ रशियनच नाही तर युरोपियन आणि अमेरिकन स्टॉकचे प्रतिनिधित्व केले जाते, तथापि, जपानी किंवा चिनी भाषेत प्रवेश करण्याच्या फार कमी संधी आहेत. डिपॉझिटरी पावत्यांमध्ये व्यापार सुरू करण्यासाठी, संरक्षक आवश्यक संख्येच्या सिक्युरिटीज खरेदी करतो आणि जारी केलेल्या कागदपत्रांनुसार त्यांचा मालक बनतो. लक्षात घ्या की वरील उदाहरणामध्ये, खरेदी चीनी कायद्यांनुसार केली गेली होती आणि परदेशी कायद्याचे कोणतेही नियम विचारात घेतले नाहीत. [मथळा id=”attachment_11790″ align=”aligncenter” width=”608″] की वरील उदाहरणात, खरेदी चीनी कायद्यांनुसार केली गेली होती आणि परदेशी कायद्याचे कोणतेही नियम विचारात घेतले नाहीत. [मथळा id=”attachment_11790″ align=”aligncenter” width=”608″] की वरील उदाहरणात, खरेदी चीनी कायद्यांनुसार केली गेली होती आणि परदेशी कायद्याचे कोणतेही नियम विचारात घेतले नाहीत. [मथळा id=”attachment_11790″ align=”aligncenter” width=”608″]
शेअर्सपेक्षा फरक
डिपॉझिटरी पावत्या मोठ्या प्रमाणात शेअर्ससारख्याच असतात, परंतु त्यांची स्वतःची विशिष्ट वैशिष्ट्ये आहेत. ते खालीलप्रमाणे आहेत.
- ते दुय्यम आहेत.
- ते व्यापारी किंवा गुंतवणूकदाराला सिक्युरिटीजचा व्यापार करण्याची संधी देतात जे अन्यथा त्याला उपलब्ध नसतील.
- कामाच्या प्रक्रियेत, विविध देशांमध्ये स्थित डिपॉझिटरी बँकांमध्ये सहकार्य आहे.

जो डिपॉझिटरी पावती जारी करतो
विशिष्ट सिक्युरिटीज धारण करणारी कस्टोडियल बँक ती दुसऱ्या देशातील डिपॉझिटरी बँकेला विकते. नंतरचे डिपॉझिटरी रिसीट्स जारी करतात, ज्याचा स्टॉक एक्स्चेंजवर व्यवहार केला जातो. गुंतवणूकदार सर्व आवश्यक अधिकार मिळवून ते मिळवतो आणि प्रत्यक्षात दुसऱ्या देशात जारी केलेल्या संबंधित सिक्युरिटीजचा मालक बनतो. अशा प्रकारे, डिपॉझिटरी पावत्या वापरून, तो त्याच्या शक्यता वाढवतो, अशा सिक्युरिटीजसह काम करतो ज्या अन्यथा त्याच्या स्टॉक एक्स्चेंजमध्ये सूचीबद्ध केल्या जाणार नाहीत.
डिपॉझिटरी रिसिट्सचे प्रकार – ADR EDR GDR RDR
कोणत्या बँका त्या जारी करतात आणि त्यांचा व्यवहार कुठे होतो यावर आधारित प्रकारांमध्ये विभागणी केली जाते. अनेक प्रकारच्या डिपॉझिटरी पावत्या वापरल्या जातात:
- ADR (अमेरिकन डिपॉझिटरी रिसीट) – अमेरिकन बँकांनी जारी केलेल्या पावत्या. ते अमेरिकन एक्सचेंजेस आणि जगातील स्टॉक मार्केटमध्ये त्यांच्यासोबत काम करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत. [मथळा id=”attachment_11784″ align=”aligncenter” width=”760″]
ADR आणि GDR[/caption] - EDRs युरोपियन बँकांद्वारे जारी केले जातात आणि युरोपियन एक्सचेंजेसवर व्यवहार केले जातात.
- GDR या जागतिक ठेवी पावत्या आहेत ज्या अनेक देशांतील स्टॉक एक्सचेंजवर व्यापार केल्या जातात.
- रशियन फेडरेशनचा कायदा रशियन बाजारासाठी हेतू असलेल्या आरडीआर जारी करण्यास परवानगी देतो , परंतु त्यांचा वापर व्यापक नाही.


गुंतवणूकदार वापरण्याचे फायदे आणि तोटे
डिपॉझिटरी पावत्यांचा वापर स्टॉक आणि बाँड्स कसे हाताळले जातात सारखेच आहे. तथापि, त्यांचा वापर व्यवहारातील सहभागींना अतिरिक्त संधी प्रदान करतो. जारीकर्ते खालील फायद्यांचा लाभ घेऊ शकतात:
- सहसा, तो त्याचे शेअर्स केवळ काही एक्सचेंजेसवर देऊ शकतो. डिपॉझिटरी रिसिट्सचा वापर केल्याने ते परदेशासह इतरांना उपलब्ध होतात.
- सुलभता सुधारून, गुंतवणूकदारांच्या शोधात अतिरिक्त संधी आहेत.
- शेअर्सचा पुरवठा वाढल्याने कंपनीची प्रतिष्ठा सुधारण्यास हातभार लागतो.
गुंतवणूकदाराला तो काम करू शकणार्या साधनांची यादी विस्तृत करण्याची संधी मिळते. यामुळे मालमत्तेच्या विविधीकरणाची पातळी सुधारते. अशा पावत्यांच्या मदतीने, परदेशी जारीकर्त्यांकडून सिक्युरिटीज मिळवणे किंवा त्यांचा विस्तार करणे शक्य आहे. परदेशात जारी केलेल्या सिक्युरिटीजसह काम करताना, एखाद्याला चलन जोखमीचा सामना करावा लागतो. अनपेक्षित विनिमय दरातील बदल काही वेळा नफा कमी करू शकतात. डिपॉझिटरी पावत्यांचा वापर अशा समस्या सोडवतो, कारण या प्रकरणातील तोडगे राष्ट्रीय चलनात केले जातात. तथापि, आपल्याला काही गैरसोयींची उपस्थिती देखील विचारात घेणे आवश्यक आहे:
- शेअरहोल्डरला लाभांश मिळाल्यावर चलन जोखीम कायम राहते.
- डिपॉझिटरी पावत्या स्टॉक आणि बाँडपेक्षा कमी सक्रिय असतात.

मॉस्को एक्सचेंजवर ठेवींच्या पावत्यांबद्दल माहिती कोठे मिळवायची
जर स्टॉक आणि संबंधित डिपॉझिटरी पावती एकाच वेळी एक्स्चेंजवर व्यवहार केली गेली, तर प्राथमिक मालमत्तेचा व्यापार करणे अधिक फायदेशीर आहे. तथापि, बहुतेकदा केवळ एक प्रजाती दर्शविली जाते. या प्रकरणात, या प्रकारच्या सिक्युरिटीजमधून निवड करण्याची संधी नाही. स्टॉक एक्स्चेंजवर कोणत्या मालमत्तेची खरेदी-विक्री होते हे समजून घेण्यासाठी, तुम्हाला साधनांची यादी पाहणे आवश्यक आहे. शीर्षक काय आहे ते दर्शवेल. “JSC” च्या उपस्थितीचा अर्थ असा आहे की आम्ही शेअर्सबद्दल बोलत आहोत. जर, उदाहरणार्थ, ADR किंवा GDR नमूद केले असेल, तर डिपॉझिटरी पावत्यांचा व्यापार केला जातो.
रशियन कंपन्यांच्या डिपॉझिटरी पावत्या, जागतिक
रशियामध्ये, डिपॉझिटरी पावत्यांसह कार्य कायदा क्रमांक 39-एफझेड “ऑन द सिक्युरिटीज मार्केट” द्वारे नियंत्रित केले जाते. त्यांची व्याख्या कला मध्ये दिली आहे. 2, आणि कामाचे नियम कला मध्ये तयार केले आहेत. या कायद्याचे 27:5-3. MOEX वर 22 डिसेंबर 2021 पर्यंत ट्रेडिंगसाठी स्वीकारल्या गेलेल्या सिक्युरिटीजची यादी (डिपॉझिटरी पावत्यांसह) (ETLN) मॉस्को एक्सचेंजवर https://www.moex.com/en/issue.aspx?code=ETLN : ओरॅकलसह मॉस्को एक्स्चेंजवर
MOEX वर डिपॉझिटरी पावत्या आणि आंतरराष्ट्रीय शेअर्स
पावत्यांमध्ये गुंतवणूक कधी करावी
खरेतर, डिपॉझिटरी रिसिट्सचा सर्वात मोठा फायदा अशा प्रकरणांमध्ये अस्तित्वात आहे जेथे त्यांच्या मदतीने एक्सचेंजेसमध्ये प्रवेश मिळवणे शक्य आहे जे पूर्वी गुंतवणूकदार किंवा व्यापार्यासाठी बंद होते. उदाहरणार्थ, आम्ही काही विशिष्ट देशांमधील कंपन्या किंवा उद्योगांबद्दल बोलू शकतो ज्यांसोबत काम करणे आकर्षक मानले जाऊ शकते. पावत्या वापरण्याचा आणखी एक फायदा म्हणजे त्यांचा संप्रदाय शेअरपेक्षा वेगळा असू शकतो. शिवाय, आम्ही केवळ 10 किंवा 100 शेअर्सबद्दलच नाही तर शेअर्सबद्दलही बोलू शकतो. ही परिस्थिती अशा प्रकरणांमध्ये गुंतवणुकीला अधिक सुलभ बनवते जिथे शेअरचे नाममात्र मूल्य (उदाहरणार्थ, ते अनेक हजार डॉलर्स असल्यास). [मथळा id=”attachment_11807″ align=”aligncenter” width=”882″]
- ट्रेडिंग किंवा गुंतवणूक करताना, भविष्यातील किंमतीतील बदलांच्या अनिश्चिततेशी संबंधित महत्त्वपूर्ण जोखीम असते. तुम्ही पोर्टफोलिओ गुंतवणूक करून ते कमी करू शकता. त्याच वेळी, विविध प्रकारच्या सिक्युरिटीजची खरेदी नियोजित जोखमीच्या पातळीनुसार केली जाते.
- भविष्यातील परिस्थितीच्या विकासासाठी पर्यायांचे अधिक अचूकपणे मूल्यांकन करण्यासाठी, मूलभूत आणि तांत्रिक विश्लेषणाच्या पद्धती वापरणे आवश्यक आहे. त्याच वेळी, पावत्या जारी करणाऱ्या कंपनीच्या विकासाच्या वैशिष्ट्यांचा अभ्यास करणे आणि देशाचा आर्थिक विकास कसा होत आहे हे समजून घेणे आवश्यक आहे.
- आवश्यक असल्यास, आपल्याला पोर्टफोलिओची रचना समायोजित करण्याची आवश्यकता आहे. काही पावत्यांचे अवतरण अवांछित दिशेने विकसित झाल्यास हे आवश्यक असू शकते.
- हे लक्षात ठेवले पाहिजे की उच्च-उत्पन्न पावतीचा वापर अनेकदा महत्त्वपूर्ण जोखमीशी संबंधित असतो. म्हणून, सर्व उपलब्ध निधी केवळ एकाच प्रकारात गुंतवणे अशक्य आहे. विविधीकरणामुळे जोखीम कमी होते आणि नफा कमावण्याची शक्यता वाढते.
काहीवेळा स्टॉक एक्स्चेंजवर स्वतःहून नाही तर ट्रस्ट व्यवस्थापनासाठी निधी हस्तांतरित करणे अधिक फायदेशीर आहे. या प्रकरणात, गुंतवणुकीवर योग्य परतावा देण्यास सक्षम असलेल्या व्यावसायिकांच्या सेवा वापरणे शक्य होईल.
Tinkoff, Mail, Yandex, इत्यादी रशियन कंपन्यांच्या GDRs, ADRs, RDRs च्या डिपॉझिटरी पावत्या. – कर आकारणी, जोखीम, वैशिष्ट्ये: https://youtu.be/9p2kxTo9A_U
व्यवहारात ते कसे करावे
व्यावहारिक एक्सचेंज ट्रेडिंगमध्ये, डिपॉझिटरी पावत्या खरेदी आणि विक्रीचे व्यवहार त्यांच्या प्रक्रियेत शेअर्ससह केलेल्या व्यवहारांपेक्षा भिन्न नसतात. व्यापारी इन्स्ट्रुमेंटच्या प्रकार आणि नावानुसार योग्य मालमत्ता निवडू शकतो आणि इच्छित कृती करू शकतो. या दोन प्रकारच्या साधनांमध्ये दलाल क्वचितच फरक करतात. हे शेअर्स आहेत की डिपॉझिटरी पावती हे स्पष्ट करण्यासाठी, तुम्ही एक्सचेंज वेबसाइटवर संदर्भ माहिती पाहू शकता.
कर आकारणी
पावत्यांच्या खरेदी आणि विक्रीच्या किमतींमधील फरकावर वैयक्तिक आयकर भरला जाऊ शकतो. देयकांची गरज आणि रकमेची अचूक गणना ब्रोकरद्वारे केली जाते. सहसा तो स्वतः खात्यातून योग्य ती रक्कम काढतो आणि पेमेंट काढतो. लाभांश किंवा कूपन पेमेंट मिळाल्यावर, वैयक्तिक आयकर नेहमी भरला जातो. ते “3-NDFL” घोषणेमध्ये प्रदर्शित केले जाणे आणि स्वतंत्रपणे करात हस्तांतरित करणे आवश्यक आहे.
प्रश्न आणि उत्तरे
प्रश्न: “कोणते अधिक विश्वासार्ह आहे: शेअर्स किंवा डिपॉझिटरी पावत्या?” उत्तरः “त्यांची विश्वासार्हता जवळपास सारखीच आहे. नंतरच्या प्रकरणात, कस्टोडियन आणि डिपॉझिटरी बँक व्यवहारांच्या अंमलबजावणीमध्ये गुंतलेले असतात, परंतु ते जवळजवळ नेहमीच विश्वसनीय आणि विश्वासार्ह संस्था असतात.
प्रश्न: “यापैकी कोणती मालमत्ता गुंतवणूक आणि व्यापारासाठी अधिक फायदेशीर आहे?” उत्तर: “एक्स्चेंजवर काम करणे हे लक्षणीय जोखमींच्या उपस्थितीशी संबंधित आहे, जे भिन्न स्वरूपाचे आहेत. परिस्थिती कशीही असली तरी नफा देण्याची हमी देणारी कोणतीही साधने नाहीत. त्यांच्या जोखमीसाठी डिपॉझिटरी पावत्यांचा वापर मुख्यत्वे संबंधित समभागांच्या वापरासारखाच आहे.