Depozit girdejileri näme we näme üçin berilýär?Bir stockada aksiýalary we obligasiýalary söwda edeniňizde, iň geljegi uly kagyzlary saýlamagy başarmaly. Her bir exchangea bu meselede belli bir mümkinçilikleri hödürleýär. Şeýle-de bolsa, käwagt daşary ýurt aksiýalaryny we obligasiýalary satyn almak mümkinçiligi çäklidir. Munuň belli bir alyş-çalyş sanawynda ýokdugy ýa-da olar bilen işlemekde kanuny çäklendirmeleriň bolmagy bilen baglanyşykly bolup biler. Paýlar alyjylar tarapyndan saklanmaýar. Mysal üçin, bir söwdagär gymmatly kagyzlara maýa goýan bolsa, onda olar oňa berilmeýär. Aslynda, göz öňünde tutulýan sebitde saklamagyň düzgünleri bank pudagynda ulanylýanlara meňzeýär. Alyjy üçin eýeçilik hukugy bolan şol paýnamalaryň we obligasiýalaryň saklanýan hasaby berilýär.
- Umumy maglumat, düşündirişler, iş mehanizmi
- Paýlardan tapawut
- Depozit kwitansiýasyny kim berýär
- Depozitar girdejileriň dürli görnüşleri – ADR EDR GDR RDR
- Maýa goýujylary ulanmagyň oňaýly taraplary
- Moskwa bir Exchangeasynda depozit girdejileri barada maglumatlary nireden tapyp bilersiňiz
- Rus kompaniýalarynyň depozit girdejileri, global
- Girdejilere haçan maýa goýmaly
- Iş ýüzünde nädip etmeli
- Salgyt salmak
- Soraglar we jogaplar
Umumy maglumat, düşündirişler, iş mehanizmi
Belli bir exchangeada işlemäge başlamak üçin bir kompaniýa sanaw tertibinden geçmeli. Netijäniň üstünlikli bolmagy üçin degişli kanuny talaplary berjaý etmeli, paýlaryňyza ünsi çekmek üçin başlangyç maýa goýmaly. Haýsy alyş-çalyşyň üstünde işlemelidigini saýlap, kompaniýa diňe bir elýeterliligini däl, eýsem ondan bolup biljek peýdalaryny hem göz öňünde tutýar. Şeýle-de bolsa, depozit girdejileriniň ulanylmagy, gymmatly kagyzlaryny has meşhur etmäge mümkinçilik berýär. Mysal üçin, hytaý kompaniýasyny göz öňünde tutuň. Depozitar banky bilen paýnamalary üçin depozit kwitansiýalaryny bermeli. Bu ýagdaýda ikinjisi hossarlyk eder. Russiýanyň bir stockalarynda diňe bir rus däl, eýsem Europeanewropa we Amerikan aksiýalarynyň hem wekilçilik edilýändigini görmek bolýar, emma, ýapon ýa-da hytaý diline girmek üçin mümkinçilikler gaty az. Depozitar girdejilerinde söwdany başlamak üçin hossar zerur mukdarda gymmatly kagyzlary satyn alýar we berlen resminamalara laýyklykda olaryň eýesi bolýar. Aboveokardaky mysalda, satyn almagyň Hytaýyň kanunlaryna laýyklykda edilendigini we daşary ýurt kanunçylygynyň kadalaryny göz öňünde tutmaýandygyny ýadyňyzdan çykarmaň. ýokardaky mysalda satyn almagyň Hytaýyň kanunlaryna laýyklykda edilendigi we daşary ýurt kanunçylygynyň kadalaryny göz öňünde tutmaýandygy. ýokardaky mysalda satyn almagyň Hytaýyň kanunlaryna laýyklykda edilendigi we daşary ýurt kanunçylygynyň kadalaryny göz öňünde tutmaýandygy.
Paýlardan tapawut
Depozitar girdejiler esasan paýnamalara meňzeýär, ýöne olaryň özboluşly aýratynlyklary bar. Olar aşakdakylar:
- Olar ikinji derejeli.
- Söwdagär ýa-da maýa goýujy üçin başgaça elýeterli bolmadyk gymmatly kagyzlary söwda etmäge mümkinçilik berýär.
- Işiň barşynda dürli ýurtlarda ýerleşýän depozitar banklaryň arasynda hyzmatdaşlyk bar.
]
Depozit kwitansiýasyny kim berýär
Käbir gymmatly kagyzlary saklaýan bank, olary başga ýurtdaky goýum bankyna satýar. Ikinjisi, bir exchangeada söwda edilýän depozit kwitansiýalaryny berýär. Maýa goýujy ähli zerur hukuklary alyp, başga bir ýurtda çykarylan degişli gymmatly kagyzlaryň eýesi bolýar. Şeýlelik bilen, depozit girdejilerini ulanmak arkaly, bir stockasynda başgaça görkezilmeýän gymmatly kagyzlar bilen işlemek bilen, mümkinçiliklerini giňeldýär. ]
Depozitar girdejileriň dürli görnüşleri – ADR EDR GDR RDR
Görnüşlere bölünmek haýsy banklaryň olary çykarýandygyna we nirede söwda edilýändigine esaslanýar. Depozitar girdejileriň birnäçe görnüşi ulanylýar:
- ADR (Amerikan Depozitariýa kwitansiýasy) – Amerikan banklary tarapyndan berlen girdejiler. Amerikan bir exchangalarynda we dünýäniň bir stockasynda olar bilen işlemek üçin niýetlenendir.
- EDR -ler Europeanewropa banklary tarapyndan çykarylýar we Europeanewropa biresalarynda söwda edilýär.
- GDR -ler birnäçe ýurtda bir stockalarda satylýan global depozit girdejileri.
- Russiýa Federasiýasynyň kanuny Russiýa bazary üçin niýetlenen RDR -leriň berilmegine rugsat berýär , ýöne olary ulanmak giňden ýaýranok.
Maýa goýujylary ulanmagyň oňaýly taraplary
Depozitar girdejileriň ulanylmagy paýnamalaryň we obligasiýalaryň işlenişine meňzeýär. Şeýle-de bolsa, olaryň ulanylmagy geleşiklere gatnaşyjylar üçin goşmaça mümkinçilikler döredýär. Emitentler aşakdaky artykmaçlyklardan peýdalanyp bilerler:
- Adatça, paýlaryny diňe belli bir exchangalarda hödürläp biler. Depozitariýa girdejileriniň ulanylmagy olary başgalara, şol sanda daşary ýurtlara elýeterli edýär.
- Elýeterliligi gowulandyrmak bilen, maýa goýujylary gözlemekde goşmaça mümkinçilikler bar.
- Paýlar bilen üpjünçiligiň artmagy kompaniýanyň abraýynyň ýokarlanmagyna goşant goşýar.
Maýa goýujy, işleýän gurallarynyň sanawyny giňeltmäge mümkinçilik alýar. Bu aktiwleriň diwersifikasiýa derejesini ýokarlandyrýar. Şeýle girdejileriň kömegi bilen daşary ýurt emitentlerinden gymmatly kagyzlara giriş almak ýa-da giňeltmek mümkindir. Daşary ýurtda çykarylan gymmatly kagyzlar bilen işleşende walýuta töwekgelçiligi bilen ýüzbe-ýüz bolmaly. Garaşylmadyk walýuta hümmetiniň üýtgemegi käwagt girdejililigi ep-esli azaldyp biler. Depozitariýa girdejileriniň ulanylmagy şeýle meseleleri çözýär, sebäbi bu ýagdaýda hasaplaşyklar milli walýutada amala aşyrylýar. Şeýle-de bolsa, käbir kemçilikleriň bardygyny hem göz öňünde tutmaly:
- Paýdar diwidend alanda walýuta töwekgelçiligi saklanýar.
- Goýum girdejileri aksiýalardan we obligasiýalardan has işjeň däl.
]
Moskwa bir Exchangeasynda depozit girdejileri barada maglumatlary nireden tapyp bilersiňiz
Bir stockada bir stockada we degişli depozit kwitansiýasy bir wagtda satylsa, esasy aktiw söwdasy has peýdalydyr. Şeýle-de bolsa, köplenç diňe bir görnüş görkezilýär. Bu ýagdaýda gymmatly kagyzlaryň bu görnüşini saýlamaga mümkinçilik ýok. Bir stockada haýsy aktiwiň satylýandygyna düşünmek üçin gurallaryň sanawyna seretmeli. Ady nämedigini görkezer. “Paýdarlar jemgyýetiniň” bolmagy, paýnamalar hakda gürleşýändigimizi aňladýar. Mysal üçin, ADR ýa-da GDR agzalsa, depozit girdejileri söwda edilýär.
Rus kompaniýalarynyň depozit girdejileri, global
Russiýada depozit girdejileri bilen işlemek “Gymmatly kagyzlar bazarynda” 39-FZ Kanun bilen düzgünleşdirilýär. Olaryň kesgitlemesi Sungatda berilýär. 2, we iş düzgünleri Sungatda düzülendir. 27: 5-3. MOEX-de 2021-nji ýylyň 22-nji dekabrynda söwdada kabul edilen gymmatly kagyzlaryň sanawy (https://www.moex.com/en/listing/securities-list.aspx Mysal üçin, daşary ýurt emitentiniň paýnamalarda depozit girdejileri (ETLN) https://www.moex.com/en/issue.aspx?code=ETLN baglanyşykdaky Moskwa Bir Exchangeasynda:
MOEX-de depozit girdejileri we halkara paýnamalary
Girdejilere haçan maýa goýmaly
Aslynda, depozit girdejilerinden iň uly peýdasy, ozal maýa goýujy ýa-da söwdagär üçin ýapylan bir exchangalara olaryň kömegi bilen girip bolýan ýagdaýlarda bar. Mysal üçin, işlemek üçin özüne çekiji hasap edilip bilinjek käbir ýurtlardaky kompaniýalar ýa-da önümçilikler hakda gürleşip bileris. Girdejileri ulanmagyň ýene bir artykmaçlygy, olaryň denominasiýasynyň paýdan tapawutly bolmagydyr. Mundan başga-da, diňe 10 ýa-da 100 paý barada däl, eýsem paýnamalar hakda hem gürleşip bileris. Bu ýagdaý, paýyň nominal bahasy has uly bolan ýagdaýynda (mysal üçin, birnäçe müň dollar bolsa) maýa goýumlaryny has elýeterli edýär.
- Söwda ýa-da maýa goýum goýlanda, geljekdäki bahalaryň üýtgemeginiň näbelliligi bilen baglanyşykly möhüm töwekgelçilik bar. Portfolio maýa goýumlary arkaly azaldyp bilersiňiz. Şol bir wagtyň özünde, dürli görnüşli gymmatly kagyzlary satyn almak töwekgelçiligiň meýilleşdirilen derejesine laýyklykda amala aşyrylýar.
- Theagdaýyň geljekdäki ösüşiniň wariantlaryna has takyk baha bermek üçin düýpli we tehniki derňew usullaryny ulanmaly. Şol bir wagtyň özünde, kwitansiýalary çykaran kompaniýanyň ösüş aýratynlyklaryny öwrenmek we ýurdunyň ykdysady ösüşiniň nähili gidýändigine düşünmek möhümdir.
- Zerur bolsa, portfeliň düzümini sazlamaly. Käbir girdejileriň sitatalary islenmeýän ugurda ösen ýagdaýynda zerur bolup biler.
- Highokary girdejili girdejileriň ulanylmagy köplenç möhüm töwekgelçilik bilen baglanyşyklydygyny ýatdan çykarmaly däldir. Şonuň üçin bar bolan serişdeleri diňe bir görnüşe goýmak mümkin däl. Diwersifikasiýa töwekgelçiligi azaldýar we girdeji gazanmak mümkinçiligini artdyrýar.
Käwagt bir exchangeada işlemek özüňiz däl-de, ynam dolandyryşy üçin serişdeleri geçirmek has girdejili. Bu ýagdaýda maýa goýumlaryndan amatly girdeji getirip biljek hünärmenleriň hyzmatlaryndan peýdalanmak mümkin bolar.
GDR-leriň, ADR-leriň, rus kompaniýalarynyň RDR-leriniň Tinkoff, Mail, Yandex we ş.m. – salgyt salmak, töwekgelçilikler, aýratynlyklar: https://youtu.be/9p2kxTo9A_U
Iş ýüzünde nädip etmeli
Amaly alyş-çalyş söwdasynda, depozit girdejileri satyn almak we satmak boýunça amallar, paýnamalar bilen geçirilen amallardan tapawutlanmaýar. Söwdagär guralyň görnüşi we ady boýunça laýyk aktiw saýlap biler we islenýän işi ýerine ýetirip biler. Dellallar bu iki görnüşli gurallary seýrek tapawutlandyrýarlar. Bularyň paýnamalar ýa-da depozit kwitansiýasydygyny anyklamak üçin, maglumat maglumatlary alyş-çalyş web sahypasynda görüp bilersiňiz.
Salgyt salmak
Aýry-aýry girdeji salgydy, girdejileriň satyn alyş-satuw bahalarynyň arasyndaky tapawut boýunça tölenip bilner. Tölegleriň zerurlygy we mukdaryny takyk hasaplamak dellal tarapyndan amala aşyrylýar. Adatça özi hasapdan degişli mukdary çykarýar we tölegi çekýär. Diwidendler ýa-da talon tölegleri alnandan soň şahsy girdeji salgydy hemişe tölenýär. “3-NDFL” jarnamasynda görkezilmelidir we salgyt garaşsyz geçirilmelidir.
Soraglar we jogaplar
Sorag: “Haýsy has ygtybarly: paýnamalar ýa-da depozit girdejileri?” Jogap: “Olaryň ygtybarlylygy birmeňzeş. Ikinji ýagdaýda, amallary ýerine ýetirmekde hossar we goýum banky gatnaşýar, ýöne olar hemişe diýen ýaly ygtybarly we ygtybarly guramalar.
Sorag: “Bu emläkleriň haýsysy maýa goýmak we söwda etmek üçin has girdejili?” Jogap: “Bir theada işlemek tebigatda tapawutly möhüm töwekgelçilikleriň bolmagy bilen baglanyşykly. Theagdaýlara garamazdan girdeji bermek kepillendirilen gurallar ýok. Depozitar girdejileriň töwekgelçilikleri üçin ulanylmagy, esasan, degişli paýnamalaryň ulanylmagyna meňzeýär.