ވިޔަފާރިވެރިންގެ ހާމަކަން ބޮޑު ސިޔާސަތަކީ އިންވެސްޓަރުންނަށް ޕާޓްނަރުން ހޮވުމުގައި ބަޔާސް ނައްތާލުމަށް އެހީތެރިވެދޭ ސިޔާސަތެކެވެ. ކުންފުނިތަކުން ފައިދާ ހޭދަކުރަނީ މަގުސަދުތަކަށް ބަލައިގެންނެވެ. އެމީހުން ތަރައްގީއަށް އިންވެސްޓްކޮށް، ގަވާއިދުން ކުރާ ހަރަދުތައް އޮޕްޓިމައިޒްކޮށް.
ކެޕެކްސް އަކީ ކޮބައިތޯ – ކޮމްޕްލެކްސްއާ ބެހޭ ސާދާ ބަސްތަކުން
ކެޕިޓަލް އެކްސްޕެންޑިޗަރ (CAPEX ) އަކީ އެއް އަހަރަށްވުރެ ގިނަ ދުވަހު ސައްހަ ނޮން ކަރަންޓް އެސެޓްތައް ގަތުމަށް އަމާޒުކޮށްގެން ވިޔަފާރިއެއްގެ ކެޕިޓަލް އެކްސްޕެންޑިޗަރ އެވެ. ދިގު މުއްދަތުގެ ފައިނޭންސިންގައި ފިކްސްޑް އެސެޓްތައް ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންދެ އެވެ. ވިޔަފާރި އިންވެސްޓްމަންޓްތަކުގެ ނަތީޖާއަކީ ކެޕިޓަލް އިންޓެންސިވް ސިނާއަތްތަކަށް އިންވެސްޓްކުރާއިރު ފައިދާ ހޯދުމެވެ. އެއީ ތެލާއި ގޭހާއި، ހަކަތައާއި، މައިނިންގ ދާއިރާއާއި، މެޓަލަރޖީއެވެ. އަދި ލޭބަރ އިންޓެންސިވް ކޮސްޓްސް ވެސް ހިމެނޭއިރު، އޭގެ ތެރޭގައި ޚިދުމަތްތަކަށް ޚަރަދުކުރުމާއި، ރީޓެއިލް މުދަލަށް ޚަރަދުކުރުން ހިމެނެއެވެ. އިންވެސްޓްމަންޓްތަކުގެ މައިގަނޑު ވޮލިއުމް ހުންނަނީ ވިއްކާ އުފެއްދުންތަކުގަ އެވެ. އުފެއްދުމުގެ ވަސީލަތްތަކަށް ކުރާ އިންވެސްޓްމަންޓްތައް، އެތަކެތި ޒަމާނީކޮށް، ފައިދާގެ އަމާޒު މިސްރާބު ދަމަހައްޓަންޖެހޭނެ، މުސްތަޤްބަލަށް ހިސާބުކުރަންޖެހޭ.
ކެޕެކްސް އާއި އޮޕެކްސް – ތަފާތަކީ ކޮބައިތޯ
ކެޕިޓަލް ހަރަދުތަކާ ހިލާފަށް އޮޕެކްސް އަކީ އޮޕަރޭޝަންތައް ހިންގުމަށް ކުރާ ހަރަދެވެ. ހިންގުމުގެ ހަރަދުތަކަކީ މުދަލުގެ އަގާއި، އިދާރީ، ވިޔަފާރީގެ ބޭނުންތަކާ ގުޅުންހުރި ހަރަދުތަކެކެވެ. ކުންފުންޏަށް އޮޕެކްސްގެ މުހިންމުކަން އާންމުކޮށް ދެނެގަނެވޭއިރު، އެކަން ކަނޑައެޅެނީ ރިޕޯޓްކުރާ މުއްދަތަށް ބޭނުންވާ މިންވަރުންނެވެ. ބެލެންސް ޝީޓުގައި ކެޕިޓަލައިޒް ކުރުމަށްފަހު، ޑިޕްރިޝިއޭޝަންގެ ސިފައިގައި ތަރުތީބުން އުނިކުރެވޭ، ހިންގުމުގެ ހަރަދުތައް އެއްގޮތަކަށް ޕްލޭންކޮށްގެން ވިޔަފާރި މެދުކެނޑުމެއްނެތި ހިންގޭނެއެވެ. އެތަނުގެ ކުލި، ޑެލިވަރީ، ޔުޓިލިޓީސް އަށް ފައިސާ ދައްކަނީ އެ ޖަމިއްޔާއިންނެވެ. މަސައްކަތްތެރިންނަށް ލިބެނީ އުޖޫރައެވެ. އެ ފައިސާ ދަނީ ކޭޝަރަށް، އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ކަރަންޓް އެކައުންޓަށް. އޮޕެކްސް އިތުރުވެއްޖެނަމަ ފައިދާ ދަށްވެއެވެ. ފައިދާ އިތުރުކުރުމަށްޓަކައި ކުންފުނީގެ އިގްތިސާދީ މާހިރުން މަސައްކަތް ކުރަނީ ހިންގުމުގެ ހަރަދުތައް އެންމެ ކުޑަކުރުމަށެވެ.
- އެ ޚަރަދުތަކުގެ އަދަދު . ކެޕިޓަލް އިންވެސްޓްމަންޓްތަކުގައި ބޮޑެތި ޚަރަދުތަކެއް ކުރެވެއެވެ.
- ފައިސާ ދެއްކުމުގެ ފްރީކުއެންސީ . އޮޕަރޭޓިންގ ހަރަދުތައް ކުރަނީ ގަވާއިދުން، ކެޕިޓަލް ކޮންމެ މަދު އަހަރަކުން ނުވަތަ އަހަރަކު އެއްފަހަރު.
- ބެލެންސް ޝީޓްގެ އެކި ބައިތަކުގައި ރިޕޯޓްކުރުން ކުރިއަށް ގެންދެއެވެ . އޮޕެކްސް އޮޕަރޭޓިންގ ޕޭމަންޓްތަކުން ފެންނައިރު، ކެޕެކްސް ކޭޝްފްލޯ ސްޓޭޓްމަންޓްގައި ހިމެނެއެވެ.
- އެކި ގޮތްގޮތުން ފައިސާ ހޯދުމަށް .
އެސެޓްތަކުގެ އަގާއި ކުންފުނީގެ ސާފު ފައިދާގެ ނިސްބަތް ހޯދުމަށްޓަކައި، އަމިއްލަ އިންވެސްޓަރަކަށް ބެލެހެއްޓިފައިވާ ހަރަދުތަކުގެ އިންޑިކޭޓަރުތައް އެނގުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ.
އިންވެސްޓަރަކަށް ކެޕެކްސް އަށް ވިސްނުން މުހިންމީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟
ކެޕެކްސް އިން އިންވެސްޓަރުންނަށް ކެޕިޓަލް އިންވެސްޓްމަންޓް ޕްލޭންތަކާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ދިނުމާއި، އުފެއްދުން ތަރައްގީ ކުރުމަށް ކުންފުނިން ބޭނުން ކުރަން ގަސްތުކުރާ ހިލޭ ފައިސާ ލިބޭނެ ގޮތް ހެދުމެވެ. އެ ކުންފުނިން ފައިދާ ބަހާނީ ޑިވިޑެންޑް ދައްކައިގެން ނުވަތަ ފިކްސްޑް އެސެޓްތައް ހޯދުމަށް ފައިނޭންސްކޮށްގެންނެވެ. ކެޕިޓަލް ހަރަދު އިތުރުވުމުން ގަވާއިދުން ކުޑަވެ، ހިއްސާގެ އަގު ދަށްވެގެންދެއެވެ. އެގޮތުން އިންވެސްޓަރުން އެމީހުންގެ ޕޯޓްފޯލިއޯތައް ރިވިއު ކުރެ އެވެ. ނޯޓް! ކެޕެކްސްގެ އަމާޒަކީ ވިޔަފާރި ތަރައްގީކޮށް، ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ފައިދާ އިތުރުކުރުމެވެ. ޑިވިޑެންޑް ދަށްވުން ދިމާވަނީ ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ބޮޑު ފައިދާއެއް ހޯދުމަށްޓަކައެވެ. ނެގެޓިވްކޮށް ދިގުމުއްދަތުގެ އިންވެސްޓްމަންޓްތަކަށް ބެލެވެނީ އެ އިންވެސްޓްމަންޓްތަކުގެ ފައިދާއާ މެދު ޝައްކު އުފެދޭނަމަ، ފައިސާ ގެއްލުމުގެ ނުރައްކާ އެބައޮތެވެ. މިސާލަކަށް %15 ގެ ރިޓަރން އޮން ކެޕިޓަލް އާއި އެކު، ފައިދާ ކުޑަ މަޝްރޫޢުތަކަށް އިންވެސްޓް ކުރުމަކީ ބުއްދިވެރި ކަމެއް ނޫނެވެ. މިފަދަ އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން އިންވެސްޓަރުން އެމީހުންގެ ޕްލޭންތައް އިސްލާހު ކުރުމަށް މަގުފަހިވާނެ، ހިއްސާ ހޯދުމަށް އަމާޒުކޮށްގެންނެވެ. ފައިނޭންޝަރުން ޝައުގުވެރިވަނީ އެމީހުން އެއްބާރުލުންދޭ ކުންފުނީގެ ވަޒީފާގެ ރަނގަޅުކަން އިތުރުކުރުމަށެވެ. ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ސިނާއަތުގެ ތަރައްގީއާ މެދު ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކެއް އުފެދިއްޖެނަމަ އެމީހުންގެ ޚިޔާލު ކުންފުނީގެ މެނޭޖްމަންޓާ ދިމާނުވެދާނެ އެވެ. ކެޕެކްސް އަކީ ވިޔަފާރިތަކަށް ބޭނުންވާ އިކުއިޕްމަންޓްތައް އަޕްގްރޭޑްކޮށް، އުފެއްދުމުގެ ގާބިލްކަން ބެލެހެއްޓުމަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެކެވެ. ފިކްސްޑް އެސެޓްތައް އަލުން ނުހެދިއްޖެނަމަ، ދެން އޮތީ ވަސީލަތްތައް މަދުވުން، ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި އުފެއްދުން މަދުވުން. އެހެންކަމުން ކެޕެކްސް އާއި އޮޕެކްސް އާއި ދެމެދު ބެލެންސް އެއް ގެންގުޅުން މުހިންމެވެ. ސާދާ ބަސްތަކުން ކެޕެކްސް އާއި އޮޕެކްސް އަކީ ކޮބައިކަން، ފޯމިއުލާއާއި ހިސާބު ހެދުމާއި، ސާދާ ބަސްތަކުން ބަޔާންކުރުން: https://youtu.be/cPwlp3-NHZI ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ސިނާއަތުގެ ތަރައްގީއާ މެދު ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކެއް ހުރިނަމައެވެ. ކެޕެކްސް އަކީ ވިޔަފާރިތަކަށް ބޭނުންވާ އިކުއިޕްމަންޓްތައް އަޕްގްރޭޑްކޮށް، އުފެއްދުމުގެ ގާބިލްކަން ބެލެހެއްޓުމަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެކެވެ. ފިކްސްޑް އެސެޓްތައް އަލުން ނުހެދިއްޖެނަމަ، ދެން އޮތީ ވަސީލަތްތައް މަދުވުން، ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި އުފެއްދުން މަދުވުން. އެހެންކަމުން ކެޕެކްސް އާއި އޮޕެކްސް އާއި ދެމެދު ބެލެންސް އެއް ގެންގުޅުން މުހިންމެވެ. ސާދާ ބަސްތަކުން ކެޕެކްސް އާއި އޮޕެކްސް އަކީ ކޮބައިކަން، ފޯމިއުލާއާއި ހިސާބު ހެދުމާއި، ސާދާ ބަސްތަކުން ބަޔާންކުރުން: https://youtu.be/cPwlp3-NHZI ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ސިނާއަތުގެ ތަރައްގީއާ މެދު ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކެއް ހުރިނަމައެވެ. ކެޕެކްސް އަކީ ވިޔަފާރިތަކަށް ބޭނުންވާ އިކުއިޕްމަންޓްތައް އަޕްގްރޭޑްކޮށް، އުފެއްދުމުގެ ގާބިލްކަން ބެލެހެއްޓުމަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެކެވެ. ފިކްސްޑް އެސެޓްތައް އަލުން ނުހެދިއްޖެނަމަ، ދެން އޮތީ ވަސީލަތްތައް މަދުވުން، ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި އުފެއްދުން މަދުވުން. އެހެންކަމުން ކެޕެކްސް އާއި އޮޕެކްސް އާއި ދެމެދު ބެލެންސް އެއް ގެންގުޅުން މުހިންމެވެ. ސާދާ ބަސްތަކުން ކެޕެކްސް އާއި އޮޕެކްސް އަކީ ކޮބައިކަން، ފޯމިއުލާއާއި ހިސާބު ހެދުމާއި، ސާދާ ބަސްތަކުން ބަޔާންކުރުން: https://youtu.be/cPwlp3-NHZI
ކެޕެކްސް ނުވަތަ އޮޕެކްސް، ނިސްބަތް ކުރަންވީ ކޮން އެއްޗަކަށް – މިސާލެއް
ގިނަ ކުންފުނިތަކުން އިސްކަންދެނީ އޮފީސް ޖާގަ ކުއްޔަށް ދިނުމަށެވެ. ކުއްޔަށް ދޫކުރާ ހުރިހާ ސަރަހައްދަކުން ކުންފުނީގެ ބޭނުންތައް ފުއްދައި ނުދެއެވެ. މެނޭޖަރުން ރަނގަޅުކުރުމާ ބެހޭ ގޮތުން ނިންމުންތައް ނިންމައި، ޓްރާންސްފޯމަޝަންތަކުގެ މަޝްރޫއެއް އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތް ދަނީ ކުރަމުންނެވެ. ޑައިޓޭރިއަން ސަޕްލިމެންޓްތައް އުފައްދާ ކުޑަ އުފެއްދުންތެރި ވިޔަފާރިއެއްގެ އިންވެސްޓްމަންޓްތަކުގެ މިސާލަކަށް ބަލާލަމާ ހިނގާށެވެ. ނިއޯވިޓް ފުޅާކުރުމަށް މުވައްޒަފުން އިތުރުކުރަން ޖެހުނެވެ. އެކައުންޓެންޓުންގެ އަދަދު ވަނީ އިތުރުވެފަ އެވެ. މުވައްޒަފުންގެ ފެންވަރު ރަނގަޅު މަސައްކަތްތައް ކަށަވަރުކުރުމަށްޓަކައި އިތުރު ދޮރާއި ޕާރޓީޝަންތައް ބަހައްޓަން ޖެހުނެވެ. ކުލީގެ މުއްދަތު ނިމުމުން ރޫޅާލުމަކީ ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ސުވާލަކީ ވިޔަފާރިއަށް ކުރާ ހަރަދުތަކަށް ރިއާޔަތްކުރާނީ ކިހިނެއްތޯ، އެ ހަރަދުތައް ރިފްލެކްޓް ކުރާނީ ކޮންތާކުންތޯ އެވެ. ކެޕެކްސްއަށް ކުރާ ހަރަދުތައް ނިސްބަތްކުރެވޭނެތޯ ބެލުމަށްޓަކައި އައިއޭއެސް 16 ގައިވާ ށަރުތުތަކަށް އަމަލުކުރުމަށް ވިސްނާށެވެ.
| އުފެއްދުމުގެ މައިގަނޑު ވަސީލަތްތަކުގެ ޕެރަމިޓަރސް | މި ދިރާސާގެ މަޤްޞަދަކީ ކުއްޔަށް ހިފާފައިވާ ސަރަޙައްދުގައި އެކައުންޓިންގ އޮފީސް ރަނގަޅު ކުރުމެވެ | ފިކްސްޑް އެސެޓް ކްރައިޓީރިއާތަކަށް އަމަލުކުރުން |
| 1. ތަނުގެ ބޭނުމެއް | އެ އޮފީހަކީ އެކައުންޓެންޓުންގެ މަސައްކަތަށް ބޭނުންވާ އޮފީހެކެވެ | އާނ |
| 2. ބޭނުންކުރާ މުއްދަތު | މުޅި ކުއްޔަށް ދޫކުރާ މުއްދަތަކީ 10 އަހަރުގެ މުއްދަތެކެވެ. | އާނ. |
| 3. ވިޔަފާރިއަށް ލިބޭ ފައިދާ ހޯދުން | މަތީ އިޤްތިޞާދީ ފައިދާއަކީ އެކައުންޓިންގ ޑިޕާޓްމަންޓުގެ އިތުރުވެފައިވާ ކޮމްޕޮޒިޝަނެއްގެ މަސައްކަތަށް އެ ސަރަޙައްދުގެ ވަރުގަދަކަން އިތުރުވުމާ ގުޅިފައިވާ ކަމެކެވެ | އާނ. |
| 4. އެއްޗެއްގެ އަގު ލަފާކުރެވޭ. | 1 މިލިއަން ރޫބަލްގެ ހަރަދުތަކަކީ އިގްތިސާދީ ނަޒަރަކުން ބަލާއިރު ޖަސްޓިފައިޑް ކަމެއް ކަމަށް ކަށަވަރުކޮށްދީފި އެވެ. | އާނ. |
ނިއޯވިޓްއަށް ކެޕެކްސްގެ ދަށުން ހަރަދުތައް ގިންތިކުރެވޭނީ އައިއޭއެސް 16 ގައިވާ ޝަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ ހަރަދުތަކަކަށެވެ. އައިއެފްއާރުއެސްގެ ކޭޝްފްލޯ ސްޓޭޓްމަންޓްގައި އެ ކުންފުނީގެ ކެޕެކްސް ދައްކާފައިވެ އެވެ. ފިކްސްޑް އެސެޓްތަކާއި އިންޓަންޖިބަލް އެސެޓްތަކަށް އަހަރުތަކުގެ ގޮތުގައި ބަހާލައިގެން، ކެޕިޓަލް ހަރަދުތަކުން އިންވެސްޓްމަންޓް ހަރަކާތުގެ ސަބްސެކްޝަނަށް ބަލާށެވެ. އެ އަދަދުތައް ހުރީ އެތައް މިލިއަން އެމެރިކާ ޑޮލަރަކުންނެވެ.
| އިންވެސްޓްމަންޓް ހަރަކާތްތައް ހިންގުން | 2018 ވަނަ އަހަރު އެވެ | 2017 ވަނަ އަހަރު އެވެ | 2016 ވަނަ އަހަރު އެވެ |
| ފިކްސްޑް އެސެޓްސް ގަތުން | 653 އެވެ | 560ރ | 494 އެވެ |
| އިންޓަންޖިބަލް އެސެޓްސް ގަތުން | 35 | 31 | 31 |
| އިންވެސްޓްމަންޓްތައް ހޯދުން | 23 | 137 އެވެ | 227 އެވެ |
| ގޮފިތައް ވިއްކުން | – | 42 | 3 |
| ދިގުމުއްދަތުގެ މުދާތައް ނައްތާލުމުން ލިބޭ ފައިދާ | ފަނަރަ | ފަނަރަ | 7 |
| އިންވެސްޓްމަންޓްތައް ނައްތާލުމުން ލިބޭ ފައިސާ | 210 އެވެ | 36 | އަށާރަ |
| ޝަޢުޤު | 16 | 54 | 61 |
| ޑިވިޑެންޑް ލިބޭނެއެވެ | ހަތަރު | އެކެއް | – |
| އިންވެސްޓްމަންޓުން ލިބޭ އާމްދަނީ | 466 އެވެ | 580ރ | 663 އެވެ |
ވިޔަފާރިވެރިކަމުގެ ހަރަކާތުގެ މައިގަނޑު އަމާޒަކީ ފައިދާ ހޯދުމެވެ. ކެޕެކްސް އާއި އޮޕެކްސްގެ ހަރަދުތައް ކުރިއަށް ގެންދަންވާނީ އެކަކު އަނެކަކު ރެގިއުލޭޓް ކުރެވޭ ގޮތަށް، އެ ވިޔަފާރީގެ މަސައްކަތުގައި ނެގެޓިވް މާލީ ނަތީޖާއެއް ނެރެވޭނެ ގޮތަކަށެވެ.
