ንሓደ ሰራሕተኛ ብናይ ገዛእ ርእሱ ሕቶን ብተበግሶ ኣስራሒን (ብዓንቀጽን ምስ ዳግመ ውደባ ናይቲ ትካል ብዝተኣሳሰርን፡ ብስምምዕ ወገናት) ንምስጓግ ዝሕግዝ ኣልጎሪዝም ንትንትን፦ ኣብ [ናይ ሕጂ_ዓመት] እንታይ ዓይነት ዓንቀጻት ይምራሕ፣ ልምምድ፣ ናይ መተግበሪ ናሙናታት [ናይ ሕጂ_ዓመት]። ሞያኻ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዝተቖጽረ ሰራሕተኛ ብኻልእ ኣዘራርባ ካብ ስራሕ ክባረር ኣብ ዘለዎ ደረጃ በጺሑ ኣሎ። ንኽትገድፎ ክልተ ምኽንያታት ኣለዉ፡ ኣስራሒ ይደልዮ ወይ ንስኻ ትደልዮ። ሓደ ኣስራሒ ንሓደ ሰራሕተኛ ካብ ስራሕ ጥራይ ከባርሮ ኣይክእልን እዩ።
ብተበግሶ ኣስራሒ ምብራር ኣብ ትሕቲ እቲ ዓንቀጽን ምስ ዳግመ ውደባ እቲ ትካል ብዝተኣሳሰርን ክኸውን ይኽእል።
ስለዚ፡ ክልተ ኣማራጺታት ኣለዉ፤
- ምብራር “ኣብ ትሕቲ ዓንቀጽ”።
- ብሰንኪ ዳግመ ውደባ ትካላት ምብራር።
ብመሰረት ዓንቀጽ ብሰንኪ ካብ ስራሕ ዘይምህላውን ካልእ ገበናትን ምብራር
“ብመሰረት ዓንቀጽ” ካብ ስራሕ ምብራር ንሓደ ሰራሕተኛ ዝወሃብ ዓይነት መቕጻዕትን ውዕል ስራሕ ንምቁራጽ ምኽንያትን እዩ። ኩሎም ጉዳያት ኣብ ዓንቀጽ 81 ሕጊ ዕዮ ሕጡበ -ጽሑፍ 5፣ 6፣ 7ን 7.1ን ተገሊጾም ኣለዉ ።
ኣብዚ ሓደ ንኡስ ነገር ኣሎ፡ እቲ ሰራሕተኛ ንዕማማቱ ክጻወር ከምዘይክእል መጀመርያ ክረጋገጽ ኣለዎ። ሽዑ ጥራይ ድማ እቲ ሰራሕተኛ ብተበግሶ ኣስራሒ ክባረር ዝኽእል።
ብተወሳኺ ንኣስራሒ ዝኸውን ብርክት ዝበሉ ገደባት ኣለዉ፤ ንኣብነት ሓደ ሰራሕተኛ ኣብ ናይ ሕማም ዕረፍቲ እንከሎ ክባረር ኣይክእልን እዩ። ስለዚ እዚ ናይ ምፍናው መደብ ከም ናይ መወዳእታ መማረጺ ይጥቀመሉ – ኣስራሒ ብዙሕ ናይ ትዕዝብትን መርትዖን ቀይሕ መስመር ክሓልፍ ስለዘለዎ፡ እቲ ሰራሕተኛ ድማ ናይ ምብራር መዝገብ ክረክብ ስለዝኾነ፡ ንኣስራሒ ይኹን ንሰራሕተኛ ጠቓሚ ኣይኮነን። ብተበግሶ ኣስራሒ ምዃኑ’ዩ። እዚ ድማ እቲ ሰራሕተኛ ሓላፍነቱ ክጻወሮ ከም ዘይክእል ጥራይ ዘይኰነስ፡ ምስኡ ኣብ ስምምዕ ክበጽሕን “ብጽቡቕ ውዕል ክፋላለ” ከም ዘይከኣለን ዘመልክት እዩ።
ኣብ እዋን ምፍራስ ወይ ዳግመ ውደባ ሓደ ትካል ምብራር
እቲ ዝቕጽል ነጥቢ፡ እቲ ትካል ኣብ ዝፈረሰሉ እዋን፡ ምብራር፡ ምኽሳር፡ ዳግመ ውደባ መሓውር ወይ ምጉዳል ሰራሕተኛታት ኣብ ዝፍጠረሉ እዋን እዩ። እቲ ሰራሕተኛ ብዛዕባ እዚ ዋላ ሓንቲ ክገብር ኣይክእልን እዩ። ምድላው፣ መሰላት ምጽናዕን እንታይ ዓይነት ናይ ምፍንታት ክፍሊት ከም ዝኽፈል ምፍላጥን ኣገዳሲ እዩ። መስርሕ ምብራር ንምቕላል ድማ ብስምምዕ ተኻታዕቲ ወገናት ካብ ስራሕ ይጥቀሙ፣ እቲ ምብራር ምስቲ ሰራሕተኛ ምስተሰማምዐን ከም ግዜ ምብራር፣ መጠን ክፍሊት ምፍንታት ስራሕን ካልኦትን ዝኣመሰሉ ዓንቀጻት ኣብቲ ስምምዕ ምስ ዝግለጹን። እዞም ነጥብታት እዚኦም ንሰራሕተኛን ንጥቕሚ እቲ ትካልን ክኾኑ ይኽእሉ። ብኸመይ ትሰማምዑ ኣብቲ ኩነታት ይምርኮስ። ብስምምዕ ተኻታዕቲ ወገናት ናይ ምብራር ስምምዕ ተነዲፉን እንተተፈሪሙን ሽዑ ክቋረፅ ወይ ክቕየር ዝኽእል ብስምምዕ ክልቲኦም ወገናት ጥራሕ ምዃኑ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። 
ንቕድሚት እናጠመትኩ ብናይ ባዕልኹም ሕቶ ዝቐረበ መመልከቲ ኣብ ዝኾነ እዋን ብናይ ባዕልኹም ሕቶ ክስሕብ ይኽእል እዩ ክብል እየ። እዚ ብስምምዕ ተኻታዕቲ ወገናት ምስ ውዕል ኣይሰርሕን እዩ። ስለዚ ድማ እዩ ኣብቲ ዝተመደበ ዕለት ንዝግበር ምግማትን ውሕስና ምቁራፅ ውዕሊ ስራሕን ኣስራሒ ብስምምዕ ተኻታዕቲ ወገናት ስምምዕ ምግባር ጠቓሚ እዩ።
ናብ ወለንታዊ ምብራር ንሰግር፡ መሰላትን ግዴታታትን፡ ናሙና መመልከቲ
ብተወሳኺ፡ ህጹጽ ምብራር ዝሕግዙ ምኽንያታት እንተሃልዮምን ኣስራሒ ምስዚ እንተተሰማሚዑን፡ ሽዑ ን14 መዓልታት ከይሰራሕካ ብናይ ገዛእ ርእስኻ ሕቶ ክትገድፎ ትኽእል ኢኻ።
ቅጥዒ ፡ ናሙና መመልከቲ ዕረፍቲ ምስ ስዒቡ ዝመጽእ ምብራር . ስለዚ፡ ክቡር ሰራሕተኛ ኢኻ። እቲ ኣስራሒ ኣብቲ ትካል ስራሕ ክትቅጽል ይደሊ። ንስኻ ግን ብናጻ ድሌትካ ክትገድፎ ወሲንካ። መጀመርታ ምኽንያታት ክትግንዘብ ኣለካ፤
- በዚ ሕጂ ዘለኻዮ ስራሕ ስለ ዘይዓገብካ ክትገድፎ ትደሊ።
- ብውልቃዊ ምኽንያት ክትገድፎ ትደሊ እሞ ምስ ስራሕ ዝተኣሳሰር ኣይኮነን።
ሕቶታት ንነብስኻ ሕተታ ኣይትሃወኽ
ቅድሚ ምቁራጽካ ነዞም ዝስዕቡ ሕቶታት መልሰሎም። ስለምንታይ ሰሪሕካ ኣቐዲምካ ዘይገደፍካዮ? እንታይ ተቐየረ፧ ኣብዚ ሕጂ ዘለኻዮ ስራሕ ክትጸንሕ ዝገብረካ ክቕየር ዝኽእል ነገር ኣሎ ድዩ? ብዛዕባ እዚ ነጥብታት እዚ ሕሰብ እሞ ምስ ኣስራሒኻ ብህድኣት ተዘራረበሉ። ብዛዕባ ምብራርካ ኣቐዲምካ ምዝራብ ኣየድልን። ካብኡ ንላዕሊ ድማ ጸሊምካ ብምኻድ ከተፍርሓካ ፈትን። እዚ ኣይሰርሕን እዩ። ቅሬታታትኩም ግለጹን መፍትሒታትኩም ሓሳብ ኣቕርቡን። ሓደ ሓደ ግዜ ነዚ ክትጸልዎን ፍኖተ-ካርታ ክትሃንጽን ትኽእል ኢኻ፡ ብኻልእ ኣዘራርባ፡ ከመይ ጌርካ ከም ዘይትገድፎ ከተረጋግጽ ትኽእል። ብዛዕባ’ዚ ምዝራብ ኣገዳሲ’ዩ፡ ንኹሉ ሰብ ክትገድፎ መደብ ከም ዘለካ ምስ ነገርካዮ ኣይኮነን። ብርግጽ ድማ ድሕሪ መመልከቲ ምቕራብ ኣይኮነን። * ድሕሪ ሰለስተ ወርሒ ካብ ስራሕ ምስ ተባረርካ እንታይ ክትገብር ኢኻ፡ ክትምለስ ትደሊ ዲኻ? * ምናልባት ደኺምካ ናይ ነዊሕ ግዜ ዕረፍቲ የድልየካ ይኸውን?ዝተናውሐ ግዜ ብዘይ ደሞዝ ዕረፍቲ ምውሳድ ኣብ ግምት ኣእቱ። ነዚ ምስ ኣስራሒኻ ክትዘራረብን ንሽዱሽተ ወርሒ ብዘይ ደሞዝ ዕረፍቲ ክትወስድ ክትፍትንን ትኽእል ኢኻ። ክቡር ሰራሕተኛ እንተኾንካን እቲ ኣስራሒ ክጽበየካ ድሉው እንተኾይኑን፡ እዚ ክትዛነየሉ፡ ዳግማይ ክትጅምርን ብዝተሓደሰ ብርታዐ ክትሰርሕን ብሉጽ ዕድል እዩ።
ዓይነት ንጥፈትካ ክትቅይር ትደሊ’ዶ፡ ግን ክሳብ ሕጂ ኣይወሰንካን?
ናይ ውህደት ኣማራጺ ንርአ። ካብ ስራሕ ኣብ ዘለካ ናጻ ግዜ ባዕልኻ ክትሰርሕን ካልእ ክትሰርሕን ትኽእል ኢኻ። እንተዘይተዓዊቱ ድማ ስራሕካን ነርቭታትካን ከተድሕን ኢኻ። ካብዚ ዝኾነ ይኹን ዘይሕግዘካ ወይ ንሓድሽ ስራሕ ዕድል እንተሃልዩካ፡ ሽዑ ቅድሚ 14 መዓልታት ካብ ስራሕ ዝተባረርካሉ ዕለት መመልከቲ ጽሓፍ። ወይ ድማ ኣቐዲሙ ምስ ኣስራሒ ብዝግበር ስምምዕ። ብናይ ገዛእ ርእስኻ ድሌት ካብ ስልጣንካ ትለቅቕ ስለ ዘለኻ፡ ኣብቲ መመልከቲ ካብ መግለጺ ድሌትካን ዝተባረረሉ ዕለትን ሓሊፍካ ካልእ ትርጉም የብሉን። እቲ ኣስራሒ ብዘይካ እቲ ብውዕልን ሕጊ ዕዮን ዝተቐመጠ ካልእ ዕዳ ስለዘይብሉ። በዚ መሰረት እቲ መመልከቲ ዝተሓተ ቅጥዒ ኣለዎ። ኣብ ርእሲ ናይቲ መተግበሪ ንመንን ካብ መንን ደረጃ ዘለዎ እዩ። ኣብ ኣካል ናይቲ መመልከቲ፡ “ብናይ ገዛእ ርእስኻ ሕቶ ከተባርረኒ እሓትት ኣሎኹ” ዝብል ጽሑፍ ጽሓፍ፡ እቲ ዝተወጠነ ምፍናው ዕለት ኣመልክት። ኣብ ታሕቲ ህሉው ዕለትን ፌርማንኩምን ኣሎ። ናብ ሓላፊኻ ወይ ክፍሊ HR ኣመሓላልፎ። ኣድላዪ እንተኾይኑ፡ ቅብሊት ናይቲ መመልከቲ ምጽጋዕን ቅዳሕ ምሓዝን።
ከምቲ ኣብ ላዕሊ ዝጸሓፍክዎ፡ ብናይ ገዛእ ርእስኻ ሕቶ ካብ ስልጣኑ ንምልቃቕ ዝቐርብ መመልከቲ ወይ ብናይ ገዛእ ርእስኻ ሕቶ ክትቀርብ ወይ ክትስሕብ ትኽእል ኢኻ። ኣብ ዝኾነ እዋን ሓሳብካ ክትቅይር ትኽእል ኢኻ፡ ግን ብርግጽ ገና እንተዘይተባሪርካ ጥራይ’ዩ። ንኣብነት ቅጥዕታት፡- ብናይ ገዛእ ርእስኻ ናጻ ድሌት ናይ ስንብታ መመልከቲ ብኸመይ ብትኽክል ትጽሕፍ ብናይ ገዛእ ርእስኻ ናጻ ድሌት ናይ ስንብታ መመልከቲ ንምስሓብ መመልከቲ ድሕሪ ምብራር፡ ኣስራሒ ዘድሊ ኣገባባት ከም ዝኽተል ከተረጋግጽ ኣለካ፤
- ኣብ መጽሓፍ ስራሕ (ወረቐት ወይ ኤሌክትሮኒካዊ) ምልክት ግበር። እቲ ወረቐት ክዕደል ኣለዎ።
- ክፍሊት : ዝሰርሓሉ ግዜ ዝኽፈል ደሞዝ፣ ኣብ ጥቕሚ ዘይወዓለ ዕረፍቲ ዝወሃብ ካሕሳ፣ ብናይ ሓባርን ናይ ጉልበትን ስምምዕ ዝተቐመጠ ክፍሊት።
ኣስራሒ ነዞም ቅድመ ኩነታት ዘይምኽባር ናብ ቤት ፍርዲ ብምኻድ ካብቲ ኣስራሒ ዝድለ ገንዘብ ንምምላስ ምኽንያት እዩ።
ኣብ ሓፈሻዊ ጉዳይ ወለንታዊ ምብራር ከምዚ ይመስል። ካብዚ ዝቐለለ ዓይነት ምብራር ኣሎ፣ ስራሕ ክትቅጽል ኣብ ዘይትኽእለሉን ከይሰራሕካ ክትገድፎ ኣብ እትደልየሉ እዋንን። ድሕሪኡ ኣብቲ ናይ ስንብታ ደብዳቤኻ ምኽንያት ከተመልክት ኣለካ። እዚ ክኸውን ይኽእል።
ምብራር ዋና ዳይረክተር
እቲ ምብራር ነቲ ዋና ኣካያዲ ስራሕ ዝምልከት ምስ ዝኸውን ነገራት ዝያዳ ይተሓላለኹ። እቲ መትከል ሓደ ኮይኑ፡ ወነንቲ ግን ቅድሚ ሓደ ወርሒ ክሕበሩ ኣለዎም። እዚ ግን ኣብቲ ሓፈሻዊ ዝቐለለ ጉዳይ ጥራይ እዩ። ንኹሉ ንኡስ ንኡሳን ነገራት ምብራር “ሓፈሻዊ ዳይረክተር” ትንታነ ንበይኑ ጽሑፍ ይግብኦ። ንምጥቕላል፡ ብዛዕባ ምብራር ሓሲብካ ኣቐዲምካ ምድላው ይሓይሽ ክብል እኽእል። ብታህዋኽ ውሳነታት ኣይትውሰድ፣ ካብ ትካል ናብ ትካል ኣይትግዓዝ፣ ኣብ ሓደ ቦታ ሞያ ምህናጽ። እዚ ንዓኻን ንኣስራሒን ዝሓሸ ክኸውን እዩ። ክትገድፎ እንተ ወሲንካ ድማ፡ ድሌትካን ናይ ሓደ ሓረግ መግለጺ ጥራይ እዩ ዘድልየካ። ከምቲ ብዘይ ድሌትካ ኣብ ስራሕ ክጸንሑኻ ዘይክእሉ፡ ንስኻ ባዕልኻ እንተዘይተሰማሚዕካሉ፡ ብዘይ ግቡእ ካሕሳ “ብባዕሎም” ካብ ስራሕ ከባርሩኻ ኣይክእሉን እዮም። ብዙሕ ኣብ ናትካን ኣብ ናይ ገዛእ ርእስኻ ድሌታትን ይምርኮስ።
