ބައިބެކް އެގްރީމަންޓަކީ ކޮބައިތޯއާއި ރެޕޯ ޑީލެއް މަސައްކަތް ކުރަނީ ކިހިނެއްތޯ؟ މާލީ ދުނިޔޭގައި ތަފާތު އެތައް މުޢާމަލާތެއް، ގަތުމާއި، ވިއްކުމާއި، ބަދަލުކުރުން (ބާޓަރ) ވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ރެޕޯ އޮޕަރޭޝަންސް (ރީޕަރޗޭސް އެގްރީމަންޓް) ހިމެނޭއިރު، އެ އެގްރީމަންޓްގައި ކުރު މުއްދަތުގެ ލޯނެއް ދޫކުރުމާއި، އޭގެ ފަހުން މާލީ އެސެޓްތައް ރީޕަރޗޭސް ކުރުން ހިމެނެ އެވެ. މިފަދަ މުއާމަލާތަކީ ޕޯންޝޮޕެއްގައި ލޯނެއް ނެގުމާ އެއްގޮތް މުއާމަލާތެއް، ހަމައެކަނި އެތަނުގައި ލޯނު ނަގާ މީހާއަށް ލޯނުގެ އިންޓަރެސްޓް ނުލިބި، ބުރަ މަސައްކަތުން ހޯދާފައިވާ ފައިސާ ދީގެން އޭނާގެ އެއްޗެއް އަނބުރާ ދިނުމެވެ.
ރެޕޯ އަކީ މާލީ ބަދަލުކުރުމުގެ ދުނިޔޭގައި ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް. މި ބާވަތުގެ މުއާމަލާތުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ އެތައް މިލިއަން ވިޔަފާރިވެރިންނަށް ފައިދާއެއްގެ ގޮތުގައި ދެކޭ ސެކިއުރިޓީޒް ގަތުމަށް ފައިސާ ހޯދައެވެ. ރެޕޯއެއް ނިންމުމަކީ އެހާ ފަސޭހަ ކަމެއްތޯއާއި، މިކަމަށް ބޭނުންވާ ކަންކަމާއި، އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލުމުގައި ރިއާޔަތްކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކަކީ ކޮބައިތޯ – ހުރިހާ ވަޅުތަކެއް މި ލިޔުމުގައި ހާމަކުރެވޭނެއެވެ.
- ރެޕޯ އޮޕަރޭޝަން
- ރެޕޯ އޮޕަރޭޝަންތައް އަމަލުކުރަނީ ކޮން ހާލަތްތަކެއްގައި ހެއްޔެވެ؟
- ފައިސާ ނެގުމުގައި ރެޕޯ އެގްރީމަންޓެއް ކުރާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟
- މުއާމަލާތް ކުރުމުގެ އުސޫލު
- ރެޕޯ މުއާމަލާތްތަކުގެ ގިންތިކުރުންތައް – ސީދާ އަދި ރިވަރސް
- ރަހުނުކޮށްފައިވާ ހިއްސާތަކުން ޑިވިޑެންޑް ލިބޭނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟
- ރެޕޯ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ރިސްކްތައް
- ރިސްކްތައް ކުޑަކުރާނެ ގޮތް
- ރެޕޯ ރީވެލިއުޝަން
- މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ މިސާލެއްގެ ގޮތުން ރެޕޯ އެއްބަސްވުން އަލުން ވަޒަންކުރުން
- ރެޕޯ އެއްބަސްވުމުގައި ލާޒިމު ށަރުތުތައް
- ރަޝިޔާގައި ހުންނަ ރެޕޯ އެވެ
- ރެޕޯ މުއާމަލާތެއްގެ މިސާލެކެވެ
ރެޕޯ އޮޕަރޭޝަން
ރެޕޯ ޓްރާންސެކްޝަނަކީ އަލުން ގަތުމުގެ ވާޖިބެއް އޮންނަ މާލީ އެސެޓްތައް ވިއްކައި ގަތުމަށް ކުރާ ކޮންޓްރެކްޓެކެވެ. އުސޫލެއްގެ ގޮތުން މުއާމަލާތްތައް ކުރިއަށް ގެންދަނީ ރޭގަނޑު ކަމަށާއި، ރިޓަރން ކުރާނީ ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހު ހެނދުނު ނުވަތަ މެންދުރު ކަމަށެވެ. އެހެން ގޮތަކަށް ބުނާނަމަ، މިއީ ކުރު މުއްދަތުގެ ލޯނެއް، މާލީ އެސެޓްތަކުގެ ސިފައިގައި ކޮލެޓަރަލް އެކުލެވޭ ލޯނެއް: ސްޓޮކް، ބޮންޑް. ރެޕޯގެ ފައިދާތަކަކީ މުއާމަލާތުގެ ދެ ފަރާތަށް ވެސް ކަންތައްތަކެއް:
- The seller , ގިނަ ފަހަރަށް ވިޔަފާރިވެރިއެއް، ބޭންކިންގ ރެޑް ޓޭޕް ނެތި ފައިސާ ލިބެއެވެ.
- The buyer , އާންމުކޮށް ބްރޯކަރ , އިންވެސްޓް ކުރަނީ ފިކްސްޑް ރޭޓެއްގައި އަދި އެންމެ ކުޑަ ރިސްކެއްގައެވެ.
ރެޕޯ އޮޕަރޭޝަންތައް އަމަލުކުރަނީ ކޮން ހާލަތްތަކެއްގައި ހެއްޔެވެ؟
އިންވެސްޓަރު ޑީލެއް ނިންމަނީ ހަމައެކަނި ގާނޫނީ ފަރާތަކާ އެކުގަ އެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް ގަންނަ ފަރާތެއްގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވަނީ: ބްރޯކަރ، ބޭންކް، މެނޭޖަރ، ޑީލަރ ފަދަ ކަންކަމެވެ. އެތައް ބާވަތެއްގެ ވިޔަފާރި ކުރުމާއެކު ދަރަނި ވެގެން ދަނީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. އުސޫލެއްގެ ގޮތުން މިއީ؛
- މާޖިނަލް ފައިސާ ނެގުމަކީ ފައިސާ ނެގުމެވެ، މިކަމުގައި ސްޓޮކްތަކާއި އެހެނިހެން ސެކިއުރިޓީޒްތަކުން ވަރަށް ބޮޑު ދައުރެއް އަދާކުރެއެވެ.
- މާރޖިން ޓްރޭޑިންގ – ޕޮޒިޝަން ޓްރާންސްފާރ.
- މަރުކަޒީ އޭޖެންޓަކާއެކު ބާޒާރުގައި ވިޔަފާރިކުރުން .
ފައިސާ ނެގުމުގައި ރެޕޯ އެގްރީމަންޓެއް ކުރާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟
ގިނަ ގާނޫނީ ފަރާތްތަކުން ފައިސާ ލޯނު ދެނީ ބޮންޑާއި ސްޓޮކް އަދި އެހެނިހެން ސެކިއުރިޓީޒް ނަގައިގެންނެވެ. އަދި ލޯނުން ނަގާ ފައިސާ ޕާސަނަލް އެކައުންޓަކަށް ނަގަނީ ޒާތީ ބޭނުން ކުރުމަށެވެ. އެއް މީހަކަށް ދޭ އެންމެ ގިނަ ފައިސާގެ އަދަދަކީ އިސްތިއުމާރީ ރިސްކް ރޭޓާއެކު އެއް ސެކިއުރިޓީގެ އަގާއި އެއްވަރުގެ އަދަދެއް – ޑިސްކައުންޓެކެވެ.
މުއާމަލާތް ކުރުމުގެ އުސޫލު
އެންމެ ފެށުމުގައި ކޮންޓްރެކްޓެއް އެކުލަވާލަނީ، ދެ ބައެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ކޮންޓްރެކްޓެއް: މި ލިޔުމަށް ބިނާކޮށް، ވިއްކާ ފަރާތުން މާލީ އެސެޓްތައް ގަންނަ ފަރާތަށް ބަދަލުކޮށް، ވިއްކާ ފަރާތުން އެކަންކަން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތާރީހުގައި ބަލައިގަނެ، ކުރިން ކަނޑައެޅިފައިވާ އަދަދެއް ދެއްކުމަށް ވައުދުވެއެވެ.
އެއްބަސްވުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތާރީހުގައި އިންވެސްޓަރު ހިއްސާ ވިއްކާ ފަރާތަށް އަނބުރާ ގެނެސް މުސާރަ ދައްކަ އެވެ. އެކްސްޗޭންޖްގައި ހުރި މާލީ އެސެޓްތަކުގެ ފުރަތަމަ އަގާއި މުސާރަ ތަފާތުވެދާނެ އެވެ. ރެޕޯއިން އެއްފަހަރާ ދެ މުއާމަލާތެއް ކުރިއަށް ގެންދެއެވެ: ސެކިއުރިޓީޒްގައި އަދި ފޯވާޑް ކޮންޓްރެކްޓެއްގައެވެ.
ރެޕޯ މުއާމަލާތްތަކުގެ ގިންތިކުރުންތައް – ސީދާ އަދި ރިވަރސް
މިއަދު ދެ ވައްތަރެއްގެ މުއާމަލާތްތަކެއް އުފެދިފައި ވެއެވެ: ޑައިރެކްޓް އަދި ރިވަރސް ރިޕޯސް އެވެ.
- ސީދާ ރީޕަރޗޭސް ޓްރާންސެކްޝަންތަކުން ދޭހަވަނީ: ފައިސާ ދަރަންޏަށް ނެގި މީހާ ކަނޑައެޅިފައިވާ ދުވަހު އޭނާގެ ހިއްސާ އަލުން ގަތުމެވެ.
- ރިވަރސް ރީޕޯތައް ކުރީގެ މުއާމަލާތާ ވަރަށް ބޮޑަށް ތަފާތު – އިންވެސްޓަރަށް މިވަގުތަށް ކޮންޓްރެކްޓްގެ މައުޟޫއު ލިބި، އެއަށް ފުރިހަމަ އަދަދު ދައްކައެވެ. މުއާމަލާތް ނިމުމުން، އެއްބަސްވެފައިވާ އަދަދު ލިބި، ކަރުދާސްތައް އަނބުރާ ދެއެވެ.
ސައްހަ މުއްދަތަށް ބަލާފައި މުއާމަލާތްތަކުގެ އެތައް ވައްތަރެއް ވެއެވެ:
- އިންޓްރާޑޭ – މުއާމަލާތް ކުރިއަށް ދަނީ ދުވާލު ގަޑީގެ ތެރޭގައެވެ.
- ރޭގަނޑު ވަންދެން ޑީލް – ޑީލެއް އެއްދުވަހަކުން ފެށިގެން އަނެއް ދުވަހު ނިމޭނެއެވެ.
- ސައްހަ – މުއާމަލާތުގެ މުއްދަތު މަހެއްހާ ދުވަހު ދިގުވެދާނެއެވެ. މި ބާވަތާއެކު ޑީލް ސައްހަވާނީ ވަކި ތާރީހަކަށް ކަމަށާއި، ޑީލްގެ އެންމެ ފަހު ބައި އަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ތާރީހެއް ކަނޑައަޅާފައިވާ ކަމަށެވެ.
- ހުޅުވާފައި – ރެޕޯގެ ދެވަނަ ބައި ތަންފީޒުކުރުމުގެ ސުންގަޑި ކަނޑައެޅިފައެއް ނުވެއެވެ.
މިސާލަކަށް ފައިސާ ބޭނުންވާ ޝަރުތު ހަމަވާ ވިޔަފާރިވެރިއަކު ރިވަރސް ރެޕޯއަކަށް ވަދެއްޖެއެވެ. ލޯނު ދޫކުރާ ފަރާތެއްގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވީ ގާނޫނީ ފަރާތެކެވެ.
އެ ވިޔަފާރިވެރިޔާގެ 3،000 ހިއްސާ 3،500،000 ޑޮލަރުގެ އަގެއް ހުރި ނަމަވެސް ތިން މިލިއަން ޑޮލަރަށް ވިއްކާފައިވެ އެވެ. ރެޕޯ ކޮންޓްރެކްޓްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް އެ މުއްދަތު ކަނޑައެޅީ އެއް މަސް ދުވަހަށެވެ.
މި މުއްދަތަށްފަހު ވިޔަފާރިވެރިޔާ އޭނާގެ ހިއްސާ ނެގުމަށްފަހު ޕްރިންސިޕަލްގެ މައްޗަށް އިތުރު އަދަދެއް ދައްކައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އޭގެ މަހެއްހާ ދުވަސް ފަހުން އޭނާ ވަނީ 3 މިލިއަން 200 ހާހަށް ހިއްސާ ނަންގަވައިފަ އެވެ. 200 ހާސް – ބްރޯކަރުގެ ފައިސާ ބޭނުން ކުރުމަށް މަހަށް އައިސްފައިވާ ޕަސެންޓް.ގިނަ މީހުން ރެޕޯ އެއް ރައްކާކުރާ ފިހާރައަކާ އަޅާކިޔައެވެ. އަދި ލޯނު ނަގާ މީހާ އަގުބޮޑު އެއްޗެއް ވިއްކައިގެން މަހެއްހާ ދުވަސް ފަހުން އޭނާގެ އެއްޗެއް އަނބުރާ ދެނީ، އިންޓަރެސްޓް ދައްކައިގެންނެވެ. މީހަކު ކަރުދާސް ހޯދަން ނާންނަ ނަމަ، ދެން ރެޕޯ އެގްޒެކެޓް ކުރި ބްރޯކަރަށް އެ ކަރުދާސްތައް ވިއްކާލެވޭނެ، ހަމަ އެމީހުން ޕޯންޝޮޕްތަކުގައި އެއްޗެހި ވިއްކާ ފަދައިން. ސީދާ އަދި ރިވަރސް ރެޕޯ މުއާމަލާތްތައް ހިނގާ ގޮތް – ބައިބެކް އެއްބަސްވުމާ ބެހޭ ވީޑިއޯ ބަޔާންކުރުން: https://youtu.be/p8Lx2dIUUj4
ރަހުނުކޮށްފައިވާ ހިއްސާތަކުން ޑިވިޑެންޑް ލިބޭނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟
ރެޕޯގެ ތެރޭގައި ޑިވިޑެންޑް ލިބެން ޖެހޭ މީހުންގެ ލިސްޓް ކަނޑައެޅޭނަމަ، ޑިވިޑެންޑުން ލިބޭ ހުރިހާ ފައިސާއެއް ވިއްކާ ފަރާތަށް ފުރިހަމައަށް ދަނީ، ވަގުތީ ސެކިއުރިޓީޒްގެ ރަސްމީ ވެރިޔަކީ އޭނާ ކަމަށް ވާތީ އެވެ. އެކަމަކު ގާނޫނު “އޮން ދަ ސެކިއުރިޓީޒް މާކެޓް” އިން ހިއްސާ ވިއްކާ ފަރާތްތަކަށް ހިމާޔަތް ކުރެ އެވެ. ރަހުނުކުރެވިފައިވާ ހިއްސާތަކުން ޑިވިޑެންޑް ލިބޭ ހާލަތުގައި، ގަންނަ ފަރާތުން މި ފައިސާ ވިއްކާ ފަރާތަށް ބަދަލުކުރަންވާނެއެވެ. އެތަކެތި އަމިއްލައަށް ބެހެއްޓުމަށް ނިންމި ނަމަ، ދެން ސެކިއުރިޓީޒް އަލުން ގަތުމުގެ އަދަދު ކުޑަވާން ފަށާނީ އެޕްރޮޕްރިއޭޓް ކުރެވިފައިވާ ޑިވިޑެންޑްގެ ސަބަބުންނެވެ.
ހަމައެއާއެކު ސެކިއުރިޓީޒް ވިއްކާ ފަރާތަށް ވެސް ގިނަ އަދަދެއްގެ މަނާ ކަންތައްތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މުއާމަލާތް ހިންގާ މުއްދަތުގައި ހިއްސާދާރުންގެ ބައްދަލުވުމުގައި ބައިވެރިވެވޭނެ ގޮތެއް ނެތް ކަމަށާއި، އަދި ޖޮއިންޓް ސްޓޮކް ކުންފުނީގެ ނިންމުންތަކާއި މުއާމަލާތްތައް އިސްތިއުނާފު ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.
ރެޕޯ އެއްބަސްވުމަކީ ކޮބައިކަމާއި، އިންވެސްޓަރަކާއި ވިޔަފާރިވެރިއަކަށް އެނގެން ޖެހޭ ކަންތައްތައް: https://youtu.be/u38hZgb5dIo
ރެޕޯ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ރިސްކްތައް
މިފަދަ މުއާމަލާތްތައް ހިންގުމުގެ ތެރޭގައި ދިމާވާ އެންމެ ބޮޑު ނުރައްކަލަކީ ކޮންޓްރެކްޓްގެ ދެވަނަ ބައި ފުރިހަމަ ނުވުމެވެ. ބައެއް ފަހަރު ހިއްސާ ވިއްކާ މީހާގެ އަތުގައި އޭނާގެ ކަރުދާސްތައް ރިޑީމް ކުރެވޭ ވަރަށް ފައިސާ ނެތެވެ. ދެން އެތަކެތި ގަންނަ މީހާ އެތަކެތި ވިއްކައިގެން ލިބުނު ގެއްލުންތައް ފުރިހަމައަށް ހޯދައެވެ. ވިޔަފާރިވެރިންނަށް އެންމެ ގޯސް ހާލަތަކީ ވިއްކާ މީހާ މަހެއްހާ ދުވަސް ފަހުން ފައިސާއާއި އިންޓަރެސްޓާއެކު އެނބުރި އައުމާއި، ޕޯޓްފޯލިއޯ ގަތް މީހާ މިހާރުވެސް ވިއްކާފައި އޮތުމެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް ދިމާވަނީ މުއާމަލާތުގެ ދެ މެދުވެރިން ވެސް ކޮންޓްރެކްޓްގެ ދެވަނަ ބައި ފުރިހަމަ ކުރުމަށް ދެކޮޅު ހަދާތީ އެވެ. މިއީ ގިނަ ފަހަރަށް ސްޓޮކެއްގެ އަގު މައްޗަށް ނުވަތަ ދަށަށް ގޮސްފައިވާ ވަގުތުތަކުގައި ދިމާވާ ކަމެކެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން، މާކެޓް ވޮލަޓިލިޓީގެ ނުރައްކާ އޮވެއެވެ، އެކަމުގެ ސަބަބުން އެއް ފަރާތަކުން އެމީހުންގެ ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ދެކޮޅު ހަދާނެ، ކޮންޓްރެކްޓްގައި އެއް އަދަދެއް ލިޔެފައި އޮތުމުން، އަދި ސެކިއުރިޓީޒް މި އަގަށްވުރެ އިތުރުވެދާނެ، ނުވަތަ އެތަކެތީގެ އަގު ފައިދާއެއް ނެތް ގޮތުގައި އަގުހެޔޮވާން ފަށާނެ.
ރިސްކްތައް ކުޑަކުރާނެ ގޮތް
ރިސްކް ކުޑަކުރުމަށް ދެގޮތެއް ވެއެވެ: ޑިސްކައުންޓާއި ޕްރީމިއަމް އެވެ. ޑިސްކައުންޓް – ބާޒާރުގައި ރަހުނުކުރެވިފައިވާ ހިއްސާގެ އަގާއި ރެޕޯ އެއްބަސްވުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފައިސާއާ ދެމެދުގައިވާ ތަފާތެވެ. މިސާލުގައިވާ އިންވެސްޓަރުގެ ޙާލަތުން ފެންނަނީ، އިންޓަރެސްޓާއެކު ބްރޯކަރަށް އަނބުރާ ދޭނެ އަދަދަށްވުރެ، އެ ހިއްސާގެ އަގު މާ ބޮޑުކަމެވެ. އެހެންކަމުން ޕްރީމިއަމްގައި ވެސް މި ހިއްސާތައް އަނބުރާ ގަތުމުގެ މޮޓިވްއެއް އޭނާގެ ކިބައިގައި އެބައޮތެވެ. މި ބާވަތުގެ ޑިސްކައުންޓަށް ކިޔަނީ “އިނިޝިއަލް” އެވެ. ޑިސްކައުންޓްގެ ސައިޒު ކަނޑައެޅެނީ ޕަސެންޓެއްގެ ގޮތުގައި ކަމަށާއި ސީދާ ހިއްސާގެ ސްޓެބިލިޓީއަށް ބަރޯސާވާ ކަމަށެވެ. ވިޔަފާރިވެރިއަކު ސްޓޭބަލް
ބްލޫ ޗިޕްސް ޕްލެޖްކޮށްފައިވާނަމަ، އޭރުން ޑިސްކައުންޓް ޕަސެންޓް ވާނީ ސްޓޭބަލްކަން ކުޑަ ކުންފުންޏަކަށް ވުރެ މަދުވާނެ އެވެ. ބަދަލު ފީއަކީ ރެޕޯ މުއާމަލާތެއް ކުރާއިރު އަމިއްލައަށް ރައްކާތެރިވުމަށް ލިބޭނެ އަނެއް ގޮތެވެ. މިއީ ވިޔަފާރިވެރިއަކު ބްރޯކަރަކަށް ބަދަލުކުރާ ފައިސާ ނުވަތަ ސެކިއުރިޓީޒް، ނުވަތަ އެއާ ޚިލާފަށް، ރަހުނުކޮށްފައިވާ ސެކިއުރިޓީޒްގެ އަގަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބަދަލު އައިސްފައިވާނަމައެވެ. މިއީ ޑިފޯލްޓްވުމުގެ ނުރައްކާ ކުޑަކުރުމަށްޓަކައި ކޮންޓްރެކްޓްގެ ދެވަނަ މާއްދާ މިނިވަންކަމާއެކު ތަންފީޒުކުރުމެވެ. [ކެޕްޝަން އައިޑީ=”އެޓޭޗްމަންޓް_11676″ align=”އެލައިންސެންޓަރ” ފުޅާމިން=”675″]
ރިސްކް މެނޭޖްމަންޓް[/caption] ދައުވާކުރުމާއި އެހެނިހެން މައްސަލަތަކުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި، ހިއްސާގެ އަގަށް ތޫނު ބަދަލެއް އައިސްފިނަމަ، ދެފަރާތަށްވެސް ރެޕޯގައި އިތުރު ވާޖިބުތަކެއް ކަނޑައަޅަންޖެހެއެވެ. މި ހާލަތުގައި މުއާމަލާތަށް ވަދެފައިވާ މީހުންގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެގެންވަނީ ރީވެލިއުޝަނެއް ހިންގުމާއި، އޭގެ އަސާސަށް ބަލައި، އަސްލު ބައިއައުޓް އަގަށް ބަދަލު ގެނައުމާއި، ނުވަތަ އިތުރު ފައިސާ ދެއްކުމެވެ. ހިއްސާގެ އަގު މައްޗަށް ދިއުމުން، އިތުރު ފައިދާތަކެއް ހޯދުމަށްޓަކައި، ހިއްސާގެ އަގު ނަގުދު ފައިސާއިން ނުވަތަ ބައެއް ހިއްސާގެ އަގު އަލުން އަގުކޮށް، އިތުރު ބަދަލެއް ދިނުމަކީ ވިއްކާ ފަރާތަށް ލާޒިމު ކަމެކެވެ. އަމިއްލަ ފައިސާއިން ހިއްސާ ގަތް މީހުންނަށްވެސް ހަމަ މިގޮތަށް ކަންތައް ވެއެވެ. މާކެޓް ވެއްޓިއްޖެ ހާލަތެއްގައި އެނގިގެންދާނީ އޭނާ ފޭބަލަސް ފައިސާއަކަށް އަގުހެޔޮކޮށް ކަރުދާސްތައް ގަތް ކަމަށާއި، ރީސެލް ކުރާއިރު، އޭނާއަށް ލިބުނު ގެއްލުންތައް ފުއްދައި ނުދެވޭނެ ކަމަށެވެ. ގާނޫނުން ގަންނަ ފަރާތްތަކަށް އެފަދަ މައްސަލަތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދީފައިވާއިރު، އެހެންކަމުން ރީވެލިއުޝަން ހެދުމަށް ޑިމާންޑްކޮށް، ގެއްލުންތައް ފޫބެއްދުމަށް ފައިސާ އަނބުރާ ގެނައުމުގެ ހައްގު އެމީހުންނަށް ލިބިގެންވެ އެވެ. މާޖިން ކޮންޓްރިބިއުޝަންތަކަކީ ނުރައްކާތަކުން ރައްކާތެރިވުމަށް ބޭނުންކުރާ އަނެއް ގޮތެވެ. ހަމައެއާއެކު، މުއާމަލާތުގެ ދެވަނަ ބައިގައި އަނެއް ފަރާތަށް ވާޖިބުތަކަށް އިންކާރު ނުކުރެވޭނެ ގޮތަށް، އެއް ފަރާތަކުން ވަގުތުން ފައިސާ ދެއްކުމެވެ. މި ހާލަތުގައި މާރޖިން ޕޭމަންޓަކީ ފައިނަލް ބައިގައި ޕްރީ ޑެލިވަރީއެއް ނުވަތަ އެޑްވާންސް ޕޭމަންޓެއް ނޫނެވެ.
ރެޕޯ ރީވެލިއުޝަން
މަތީ އަދި ދަށުގެ ރީވެލިއުޝަން ރެޕޯ އެއްބަސްވުމުގައި ހުންނަން ޖެހެ އެވެ. ސެކިއުރިޓީޒްގެ އަގު ހުއްދަ މިންވަރަށް ވުރެ މައްޗަށް ގޮސްފިނަމަ މަތީ ރީވެލިއުޝަނެއް ހިންގުމުގެ ހައްގު ހިއްސާގެ ވެރިފަރާތަށް ލިބިގެންވެ އެވެ.
ލޯއަރ ރީވެލިއުޝަން ކުރިއަށް ގެންދެވޭނީ ސެކިއުރިޓީޒް ގަތް ފަރާތަށެވެ. މިކަން ދިމާވަނީ މާކެޓް ވެއްޓި ސެކިއުރިޓީޒްގެ އަގު ގެއްލޭ ވަގުތުގައެވެ. މާރޖިން ޑެފިސިޓް ހުއްދަ ލިމިޓަށް ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ބޮޑުވާން ޖެހެއެވެ. މި ހާލަތުގައި ސެކިއުރިޓީޒް ގަންނަ ފަރާތުން ސެކިއުރިޓީޒް ވިއްކާ ފަރާތުން ހަރަދުތައް އަނބުރާ ދެއްކުމަށް ޑިމާންޑް ކުރެވިދާނެ އެވެ.
ރެޕޯއެއް ނިންމުމުގެ ކުރިން، އަގު ބޮޑުވުމާއި އޭގެ ވެއްޓުމުގެ ރޮނގު އޮންނާނެ ވަގުތާ މެދު ޕާޓީތަކުން އެއްބަސްވެ، އަދި ޑެފިސިޓާއި އެކްސެސް މާރޖިން ވެސް ހިސާބުކުރެއެވެ.
ރީއެސެސްމަންޓްގެ ވަގުތު ޖެހުމުން، އިތުރު ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅަން ދެ ފަރާތުގެ މެދުގައި އެއްބަސްވެ އެވެ. އެމީހުންނަށް ރީވެލިއުޝަން ނުކުރެވިދާނެ، އެކަމަކު ރެޕޯ މުއާމަލާތުގެ ދެވަނަ އަމަލު ޝެޑިއުލްގެ ކުރިން ކުރެވިދާނެ: އެކަކު ހިއްސާ ވިއްކައި، ދެވަނަ ފަރާތުން އިންޓަރެސްޓާއެކު ގަންނަނީ. އިންޓަރެސްޓް ކޮންޓްރެކްޓްގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތާ މުޅިން ތަފާތުވާނެ ކަމަށާއި ހިއްސާ ބޮޑުވާ މިންވަރަށް ތަފާތުވާނެ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. ރެޕޯ ނިމުމުން، ސެކިއުރިޓީޒްގެ އާ އަގުތަކާއި، މުއާމަލާތް އަވަހަށް ބަންދުކުރުމަށް ރިއާޔަތްކޮށް، ޕާޓީތަކަށް އާ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލެވޭނެ އެވެ. އަގުތައް ބަދަލުވެ ރީވެލިއުޝަން ދިނުމުން މުޅިން ތަފާތު ސުލޫކެއް އޮވެއެވެ. އެންމެ ގިނައިން ގެއްލުން ލިބިފައިވާ ފަރާތަށް މާރޖިން ކޮންޓްރިބިއުޝަންތައް ހިއްސާގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ދެއްކުމާއި ނަގުދު ފައިސާ ދެއްކުމަށް ޑިމާންޑް ކުރެވިދާނެ އެވެ. ފައިސާ ދެއްކީ މަނިޓަރީ ޔުނިޓެއްގައި ނަމަ، އަދި ސެކިއުރިޓީޒްގައި ނޫން ނަމަ، އޭރުން އިންޓަރެސްޓް ނަގަ އެވެ. އަދި އިންޓަރެސްޓާއެކު މުޅި ފައިސާވެސް އަނބުރާ ގެންދެވޭނެއެވެ. ސެކިއުރިޓީޒް އަށް ވެސް ހަމަ އެގޮތަށް ކަންތައް ކުރެވެ އެވެ.
މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ މިސާލެއްގެ ގޮތުން ރެޕޯ އެއްބަސްވުން އަލުން ވަޒަންކުރުން
ބޭންކް އޮފް ރަޝިޔާގައި ސެކިއުރިޓީޒް ރީވެލިއު ކުރާ ގޮތް ބަލާލަމާ ހިނގާށެވެ. ރެޕޯ އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތުގައި ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ބޭންކުން ރަހުނުކޮށްފައިވާ ސެކިއުރިޓީޒްގެ އަގު އަލުން ވަޒަންކުރެ އެވެ. ރީވެލިއުޝަން އަށް ފަހު އެ އެންޓިޓީން ޑިސްކައުންޓް ދިނުމަށް މަތީ އަދި ދަށު ލިމިޓްތައް ކަނޑައަޅަ އެވެ. މި ހިސާބުތަކުގެ ސަބަބުން ސެކިއުރިޓީޒްގެ އަގާއި ލޯނު ނަގާ ފަރާތަށް އަނބުރާ ލިބޭނެ ޖުމްލަ އަދަދާއި ދެމެދުގެ އަގެއް ކަނޑައެޅެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ދެފަރާތުންވެސް މާއްދީ ގެއްލުންތައް ދެއްކުމުގެ ވާޖިބުން ދުރުހެލިވެއެވެ. ނަމަވެސް ނީލަމުގައި ރެޕޯ ނިންމާލައި، ޑިސްކައުންޓް މަތީ ޙައްދަށްވުރެ އިތުރުވެއްޖެނަމަ ލޯނު ނަގާ ފަރާތަށް ގެއްލުން ފޫބައްދަން ބޭންކް އޮފް ރަޝިޔާއަށް ލާޒިމްވެއެވެ. ޑިސްކައުންޓް ލޯއަރ ލިމިޓް ހުރަސްކޮށްފިނަމަ ބޭންކުން ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބަދަލު އަނބުރާ ދެއެވެ. ރެޕޯ ނިންމާފައިވަނީ ގިނަ އަދަދެއްގެ ޚާއްޞަ ނިޒާމުތައް ބޭނުންކޮށްގެން އިންތިޒާމުކޮށްފައިވާ ނީލަންތަކުގައި ނުހިމެނޭ ފަރާތްތަކުން ނަމަ، ދެން ބޭންކުން ފައިސާއިން ކޮންޓްރިބިއުޝަންތައް ދެއްކުމުގެ މައްޗަށް ލާޒިމެއް ނުވާނެއެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ދަރަނިވެރި ބޭންކުން ލޯނު ނަގާ ފަރާތަށް ލިބޭ ގެއްލުން ސެކިއުރިޓީޒް އިން ކަވަރު ކުރެ އެވެ. ފައިސާ ދޫކުރަނީ ބޭންކުގައި ބޭނުންވާ އަދަދަށް ހިއްސާ ނުލިބިގެންނެވެ. ބްލޫމްބާގް ނިޒާމު ބޭނުންކޮށްގެން ނީލަންތަކުގައި ނޫން ނިންމާފައިވާ މިފަދަ ރެޕޯތަކުގެ ގިނަ ފައިދާތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ: ރީވެލިއުޝަން ކުރަނީ ބޭންކް އޮފް ރަޝިޔާއިން ކޮންމެ މުއާމަލާތަކަށް ވަކިން ނޫން ކަމަށާއި، ދުވާލު ވަގުތު ބޭންކް އޮފް ރަޝިޔާއިން ކުރާ މުޅި ސިލްސިލާ މުއާމަލާތްތަކަށެވެ.
ރެޕޯ އެއްބަސްވުމުގައި ލާޒިމު ށަރުތުތައް
އެއްބަސްވުމެއް ނިންމާއިރު، އެއްބަސްވުމެއް ނިންމުމުގެ ކުރިން ދެ ފަރާތުން ވެސް ގިނަ ޝަރުތުތަކެއް އެކުލަވާލަން ޖެހެ އެވެ. ރެޕޯއަށް ޝަރުތު ހަމަވާ ކަންކަމަކީ؛
- ސެކިއުރިޓީޒްގެ އަގު އަލުން ވަޒަންކުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮތުން . ހާދިސާތަކާއި އިތުރު މައްސަލަތަކުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި އެއްބަސްވުމުގައި މި މާއްދާ ހިމަނަން ޖެހެ އެވެ.
- މުއާމަލާތެއް ކުރާ ދެފަރާތުގެ ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތު . އެއްބަސްވުމެއް ނިންމާއިރު، ޢާންމު އެއްބަސްވުމެއް ހެދޭނެތޯ، ނުވަތަ ކޮންމެ ފަރާތަކުންވެސް އެ ފަރާތެއްގެ އަމިއްލަ ނަމުގައި އެއްބަސްވުމެއް ހެދޭނެތޯ، ޕާޓީތަކުގެ މެދުގައި އެއްބަސްވެވަޑައިގަންނަވައެވެ.
ރަޝިޔާގައި ހުންނަ ރެޕޯ އެވެ
އިންވެސްޓްމަންޓް ފަންޑުގެ ހިއްސާ، ސެޓްފިކެޓް، ކަރުދާސް، ހިއްސާ – ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގައި ކޮންމެވެސް އަގެއް ހުރި ހުރިހާ އެއްޗެއް ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގައި ވިޔަފާރި ކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ވަސީލަތްތަކަށް ވެގެންދެއެވެ. ރެޕޯ ނިންމާފައިވަނީ މީހަކާއި ގާނޫނީ ފަރާތަކާ ދެމެދު، އެއީ: ބްރޯކަރެއް، ޑީލަރެއް، ޑިޕޮސިޓަރީއެއް، ކްލިއަރިން ކުންފުންޏެއް، ކްރެޑިޓް އިންސްޓިޓިއުޝަނެއް ނަމައެވެ. ދެ ފަރުދަކަށް މުއާމަލާތެއް ނުކުރެވޭނެ
ރެޕޯއާ ބެހޭ އިތުރު މައުލޫމާތު ބޭންކް އޮފް ރަޝިޔާއާއެކު މޮސްކޯ ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖްގައި https://www.moex.com/s968:
ގިނަ މާލީ މުއާމަލާތްތަކުގައި ރެޕޯ މުއާމަލާތްތައް ކުރެވެއެވެ. މިއީ އާންމުކޮށް ސްޓޮކް ނުވަތަ ބޮންޑް (ސެކިއުރިޓީޒް) ދޫކުރާ ކޮލެޓަރަލް ދޫކުރާ ކުރު މުއްދަތުގެ ލޯނެކެވެ.
ރެޕޯ މުއާމަލާތެއްގެ މިސާލެކެވެ
ބްރޯކަރާއި ވިޔަފާރިކުރުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ފަރާތް ފޯވާޑް ރެޕޯ ޑީލެއް 09/23/2021 ގައި ވެފައިވެއެވެ. މި މުއާމަލާތުގެ ފުރަތަމަ ބައިގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރިވެރިޔާ ވަނީ ގުދުރަތީ ވަސީލަތްތަކުގެ ކުންފުންޏެއްގެ 1،000 ހިއްސާގެ ޕެކޭޖެއް ބްރޯކަރަކަށް ވިއްކާލައި، އެއަށް 300،000 ރޫބަލް ލިބިފަ އެވެ. ރެޕޯގެ ފުރަތަމަ ބައިގެ ކޮންމެ ހިއްސާއެއްގެ އަގަކީ 300 ރޫބަލް އެވެ. އެ އެއްބަސްވުމުގައި ބުނެފައިވަނީ ވިއްކާ ފަރާތުން 10/25/2021 ގައި 303،160 ރުފިޔާއަށް އޭނާގެ ހިއްސާ އަނބުރާ ގަތުމަށް ވައުދުވާ ކަމަށެވެ. މަސް ނިމުނުއިރު ކޮންމެ ހިއްސާއެއްގެ އިންޓަރެސްޓަކީ 3.16 ރޫބަލް އެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ވިޔަފާރިވެރިޔާ ދެއްކީ އެންމެ 3،160 ރޫބަލް ނުވަތަ އަހަރަކު %12 އެވެ. މި މުއާމަލާތަކީ ސީދާ މުއާމަލާތެއް، ހިއްސާގެ ވެރިފަރާތުން އަނބުރާ ގެނައި މުއާމަލާތެއްގެ ސަބަބުންނެވެ. މި މިސާލަށް ބަލާއިރު، އަގު އުފުލިގެން ދިއުމުން ރައްކާތެރިވުމަށްޓަކައި، ކްލައިންޓުން %20 ޑިސްކައުންޓާއެކު ވަކި ކުންފުންޏެއްގެ 1000 ހިއްސާ ވިއްކާފައިވާކަން ސާފުވެއެވެ. މުއާމަލާތް ކުރެވުނު މުއްދަތަކީ 24.09 – 25.10 އެވެ. މި މުއްދަތުގައި ކަރެކްޝަނެއް އޮތްއިރު ކުންފުނީގެ ހިއްސާގެ އަގު ހިއްސާއަކަށް 309 ރޫބަލް އަށް އަރަން ފެށީ މިހާރުވެސް 28.09 ގަ އެވެ. ރަޝިޔާގެ ބޭންކުތަކުން މި އޮޕަރޭޝަންތައް ހިންގަނީ ވިޔަފާރި ބޭންކުތަކަށް ފައިސާ ހޯދުމަށް އެހީތެރިވުމުގެ ގޮތުންނެވެ. މިކަން ކުރުމަށްޓަކައި މަރުކަޒީ ބޭންކުން ރެޕޯއަށް ކިޔަނީ ކަނޑައެޅިފައިވާ ތާރީހެއްގައި ލާޒިމުކޮށް އަލުން ގަތުމާއި ނުވަތަ ވިއްކުމާއެކު ސެކިއުރިޓީޒް ވިއްކުމާއި ގަތުމުގެ މުއާމަލާތެކެވެ. މިފަދަ މުއާމަލާތެއް ހިންގުމަށްޓަކައި މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ ރަސްމީ ވެބްސައިޓުގައި ރެޕޯ މެދުވެރިކޮށް ވަގުތުން ގަތުމަށް / ވިއްކުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ހިއްސާތަކުގެ ލިސްޓެއް ހުރެއެވެ. އަދި އެފަދަ މުއާމަލާތްތަކުގެ ތާރީހާއި ނަތީޖާ ވެސް ހިމަނާފައި ވެއެވެ. ރެޕޯ މެދުވެރިކޮށް ވަގުތުން ގަތުމަށް/ވިއްކުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވުން. އަދި އެފަދަ މުއާމަލާތްތަކުގެ ތާރީހާއި ނަތީޖާ ވެސް ހިމަނާފައި ވެއެވެ. ރެޕޯ މެދުވެރިކޮށް ވަގުތުން ގަތުމަށް/ވިއްކުމަށް ތައްޔާރުވެފައިވުން. އަދި އެފަދަ މުއާމަލާތްތަކުގެ ތާރީހާއި ނަތީޖާ ވެސް ހިމަނާފައި ވެއެވެ.
މުޅި ލިސްޓް https://www.cbr.ru/hd_base/infodirectreporub/ އިން ލިބެން ހުންނާނެ މިހާރު ގިނަ ބަޔަކު ބޭނުން ކުރަނީ ކުރު މުއްދަތުގެ ރެޕޯ އެވެ. އޮޕަރޭޝަންތައް ކުރިއަށް ގެންދަނީ މާކެޓުގައި ވިޔަފާރި ކުރުމުގައެވެ. އެމީހުންގެ އެހީތެރިކަމާއެކު އިންވެސްޓަރުންނާއި ވިޔަފާރިވެރިން ޝޯޓް ޕޮޒިޝަންތައް ހުޅުވައި، އެމީހުންނަށް ނިސްބަތް ނުވާ ހިއްސާތައް ވިއްކަ އެވެ. ބްރޯކަރު ފަސޭހައިން ރެޕޯ މެދުވެރިކޮށް އިންވެސްޓްމަންޓް ޕޯޓްފޯލިއޯ ލޯނު ނަގައިގެން ހުރިހާ ސެކިއުރިޓީޒްއެއް ވިއްކަ އެވެ. ލިބޭ ފައިސާ އެހެން ސެކިއުރިޓީޒްތަކަށް އިންވެސްޓްކޮށް، އެ ސެކިއުރިޓީޒްގެ އަގު މައްޗަށް ދިއުމުން، އެމީހަކަށް އޭނާގެ ފައިދާ ލިބި، ލޯނު ނަގާ ފަރާތުގެ ވިއްކާފައިވާ ސެކިއުރިޓީޒް އަނބުރާ ގަނެ، އިންވެސްޓްމަންޓް ޕޯޓްފޯލިއޯ އަނބުރާ ދެއެވެ. އިތުރުވެފައިވާ ހިއްސާގެ ސާފު ފައިދާ ދެމިއޮންނަނީ އެ ހިއްސާ ވިއްކާ ވިޔަފާރިވެރިޔާގެ އަތުގައި އެވެ.