Maýa goýumlarynyň görnüşleri we görnüşleri: klassifikasiýa, gural saýlamak, hakyky göni maýa goýum, maliýe bukjasy, spekulýatiw, maýa goýum guralyny saýlamak. Krizisiň ýygy-ýygydan ýönekeý adamlary pul ýetmezçiligi we könelmek, birnäçe girdeji çeşmesiniň ýitmegi we tygşytlylyklaryň çalt ýuwulmagy bilen ýüzbe-ýüz bolýarlar. Birnäçe çeşmeden alýan girdejilerini aňsatlyk bilen emele getirýän adamlar, käbirleriniň nol görkezilmegi bilen ýüzbe-ýüz bolýarlar. Hünärmenler elmydama, esasanam krizis döwründe bazara yzygiderli we çeýe gözegçilik edýärler, giň seljermäniň esasynda maýa goýmagyň we girdeji toplamagyň täsirli usullaryny çaklaýarlar we saýlaýarlar.

Esasy we mehanizmler, maýa goýum şertleri

Maýa goýumlary, girdeji ýa-da diwidend almak üçin telekeçilik we iş obýektlerine nagt, gymmatly kagyzlar, emläk, emläk we beýleki hukuklar goýumlary hasaplanýar. Maýa goýum maksatlary:

1. Ikinji aýlyk ýa-da pensiýa, durmuş, maşgala we syýahat üçin goşmaça we esasy girdeji döretmek.
2. Inflýasiýadan we maliýe töwekgelçiliklerinden girdejileri we tygşytlamalary.
3. Maýa döretmek we maliýe azatlygy ýagdaýyna geçmek üçin dogry pul dolandyryşy.

Ilatyň häzirki girdejisi derejesi suratda görkezilýär:
Ygtybarly maýa goýumlary üçin esasy şertler, ýyllyk inflýasiýanyň (puluň könelmegi), krizislere ýiti bökmegi we degişli ykdysady töwekgelçilikler bilen maliýeleşdirmegiň dürli ugurlarynyň arasynda yzygiderli bazar üýtgemeleri. Mysal üçin, 2022-nji ýylyň birinji ýarymynda Russiýada harytlaryň käbir kategoriýalarynyň bahalary 30-40% ýokarlandy. ABŞ-da inflýasiýa 8,6% -e ýetdi – bu soňky 40 ýylda rekord. Işsizligiň we bank karzlarynyň artmagy goşuldy – ruslaryň banklara geçen bir trillion rubldan gowrak bergisi. Hut şeýle döwürlerde puluňyz we dürli emläkleriňiz bilen näme etmelidigiňizi anyklamak zerurlygy has ýiti. Şahslaryň we kompaniýalaryň emläkleri öz gymmatly emläklerini we dürli görnüşdäki nagt pullary öz içine alýar: jaýlar we kwartiralar, ulaglar we enjamlar, maddy çeşmeler we gymmat bahaly metallar, bank goýumlary, dürli awtorlyk hukuklary we patentler. Krizisdäki maýadarlaryň wezipesi inflýasiýany ýapjak aktiwleri döretmekden ybarat. Netijeli maýa goýum aktiwleriniň görnüşlerine şular girýär:

• Ygtybarly kompaniýalaryň paýnamalary we obligasiýalary. Birža.
• Gozgalmaýan emläk.
• Gymmat bahaly metallar. Ilki bilen altyn.
• Kriptokurluşlar.
• Telekeçilik maýa goýumlary.
• Bilime maýa goýuň: girdeji getirýän başarnyklary we başarnyklary gazanmak.
• Bir Exchangea we bir stocka söwdasy.

Maýa goýumlary serişdeleri goramaga we goşmaça girdeji almaga kömek etjek maýa goýumlary we aktiwlerdir. Soňra krizis girdeji we girdeji gazanmak üçin çeşme we mümkinçilik bolýar. Mesele däl-de, emlägiňizi köpeltmegiň serişdesi. Diňe nädip we nirede dogry maýa goýmalydygy däl, eýsem maýaňyzy nädip netijeli dolandyrmalydygy hem möhümdir.

Maýa goýum maýasy maddy, intellektual we maliýe serişdesidir. Nusgawy manyda maýa önümçilik serişdelerini goşmak bilen ähli maddy gymmatlyklardyr. Maýa goýum düşünjesinde haryt öndürmegiň serişdeleri maýa goýum gurallarydyr.

Netijeli maýa dolandyryşy üçin maliýe sowatlylygy meselesi ýiti. Maýa goýumlarynyň düşewüntliligini bilmek bilen, başarnykly düşünmän, köpler galp shemalara we piramida shemalaryna girýärler, bu ýerde esasy söz hemişe “maýa goýum” bolýar. Duringylyň dowamynda ruslar maliýe aldawçylaryna 13,5 milliard rubl “berdiler”. Walýuta bilen häzirki ýagdaý sowatlylygy we maliýe ýagdaýlaryny derňemegi goldaýar. “Dollarda we ýewroda oturmak” onlarça ýyllyk strategiýasy işlemegini bes etdi, bu maýa goýumlary iki aýyň içinde birnäçe gezek köneldi. Iki ýüz rubl üçin bir dollaryň bahasyny çaklaýan Prezident Baýden tapawutlylykda ABŞ-ly maýa goýum milliarderi Reý Dalio nagt zibil diýip atlandyrýar we tygşytlylygy esasanam krizis döwründe saklamagy maslahat bermeýär. https://articles.opexflow.com/trading-training/ray-dalio.

Maýa goýum görnüşleriniň klassifikasiýalary

Maýa goýum görnüşleriniň birnäçe teoretiki klassifikasiýasy bar. Maýa goýum obýektleriniň kategoriýasy boýunça:

1. Esasy we işleýän maýa, şeýle hem intellektual eýeçilik görnüşinde maddy we maddy däl aktiwleriň hakyky uzak möhletli göni maýa goýumlary. Kärhanalaryň esasy serişdeleri şeýle döredilýär. Gijikdirilen girdejiler bilen önümçiligi giňeltmäge, gowulaşdyrmaga we täzelemäge gönükdirilendir.
2. Maliýe bukjasynyň maýa goýumlary göni girdejiniň alynmagyna getirýär. Bular gelejek we gymmatly kagyzlar, paýnamalar, obligasiýalar we karz borçnamalary görnüşindäki maýa goýumlarydyr. Şeýle hem, işewürlige, maliýe taslamalaryna we lizinge maýa goýumlary. Şeýle maýa goýum obýektlerinden alynýan girdeji yzygiderli diwidendlerden we satylan halatynda bahalaryň ýokarlanmagyndan durýar.
3. Spekulýatiw – walýuta we gymmat bahaly metallaryň görnüşlerine maýa goýumlary.

Maýa goýumçylaryň proseslere gatnaşmagyna görä göni we gytaklaýyn görnüşler hem tapawutlanýar:

• Obýekti saýlamaga maýa goýujynyň gönüden- göni gatnaşmagy , ygtyýarly maýasyna goşant goşmak we maýa goýum obýektini dolandyrmaga gatnaşmak.
• Araçylar – maýa goýum gaznalary, dellallar, maliýe geňeşçileri arkaly maýa goýumlaryna göni däl gatnaşmak .

Maýa goýumlarynyň aktiwleriň maýa goýum şertlerine görä klassifikasiýasy möhümdir:

• Bäş ýyldan gowrak dowam edýän uzak möhletli maýa goýumlary.
• Bir ýyldan bäş ýyla çenli orta möhletli goýumlar.
• Bir ýyldan az möhlet üçin gysga möhletli maýa goýumlary.

Maýa goýumlarynyň ýene bir möhüm görkezijisi, girdejileriniň derejesi:

• Maýa goýumlary ýokary girdejili hasaplanýar, girdejisi maýa goýum bazaryndaky ortaça girdejiden ýokary.
• Ortaça girdeji, bazardaky maýa goýumlarynyň ortaça girdejisi bilen deňeşdirilýän maýa goýumlarydyr.
• Pes girdejili maýa goýumlary bazardan girdeji getirýän maýa goýumlarydyr.
• Meýilleşdirilen girdeji almazdan girdeji gazanmaýan maýa goýumlary sosial, daşky gurşaw we haýyr-sahawat maksatnamalaryny öz içine alýar.

Maýa goýujy üçin maýa goýumyň möhüm kesgitlemesi, ony näçe maýa goýum töwekgelçiligine görä bölmekdir:

• 100% kepillendirilen girdeji bilen töwekgelçiliksiz maýa goýum. Bularyň arasynda döwlet banklaryndaky goýumlar we döwlet obligasiýalary bar.
• Pes töwekgelçilikli maýa goýumlary, ýitgi töwekgelçiligi bazaryň ortaça derejesinden pes bolanlardyr .
• Orta töwekgelçilikli maýa goýumlary, töwekgelçilik bilen bazardaky beýlekiler bilen deňeşdirip boljakdyr.
• Riskokary töwekgelçilikli maýa goýumlary, töwekgelçilik derejesi ortaça bazar töwekgelçiliginden köp bolanlardyr. Bularyň arasynda iň ýokary girdeji bilen spekulýatiw taslamalara maýa goýumlary bar.

Maýa goýumynyň deň derejede möhüm aýratynlygy onuň likwidligi:

• Liquidokary suwuk maýa goýumynda bazar bahasyny ýitirmezden aňsat we çalt nagt görnüşine öwrülip bilýän gurallar bar.
• Orta suwuk maýa goýum, bahasy ep-esli ýitgisiz 30 günden alty aýa öwrülip bilýän obýektlere degişlidir.
• Pes likwidlilik maýa goýumlary alty aýdan az wagtyň içinde nagt görnüşine öwrülip biler. Adatça bular az bilinýän ýa-da gutarylmadyk zatlar.
• Suwuk maýa goýum, özbaşdak üýtgedip bolmaýan, diňe umumy bir zadyň bölegi hökmünde.

Maýa goýlan aktiwleri ulanmagyň usulyna görä, maýa goýum bolup biler:

• Esasy maýa goýum, aktiwleriň täze maýa goýumydyr.
• Gaýtadan maýa goýum , asyl maýa goýumynyň girdejisinden alnan aktiwleriň gaýtalanýan maýa goýumydyr. Ygtyýarly maýa goýumlary bilen maýa goýujylar gysga wagtyň içinde girdejiniň köpelmegini gazanýarlar.
• Dezinvestisiýa , ozal goýlan maýa goýumlaryny gaýtadan ulanmazdan çykarmakdyr.

Eýeçilik görnüşine görä, maýa goýumlary kompaniýalardan we şahslardan, döwletden hususy, şeýle hem bu iki görnüşiň garyndysy. Şol görnüşler daşary ýurt bolup biler we birnäçe ştat tarapyndan maýa goýumlary bilelikdäki diýilýär. Aýry-aýry maýa goýum görnüşi bar – ýyllyk, birmeňzeş girdeji üçin meýilleşdirilýän girdeji. Mysal üçin ätiýaçlandyryş we pensiýa gaznalary. Bu klassifikasiýalaryň köpüsi, maýa goýum bukjalary – dürli ykdysady ugurlary ýa-da işewürlik pudaklaryny öz içine alýan maýa goýum gurallarynyň toplumy we maýa goýum görnüşleri göz öňünde tutulanda terminologiýa we aýratynlyklar üçin ulanylýar.

Maýa goýum görnüşleri

Bar bolan görnüşler maýa goýum görnüşleriniň dürli görnüşleridir. Mysal üçin, maýa goýumlarynyň gyzyklanmalaryny we sebäplerini görkezýärler:

• Söwda görnüşleri, sosial we beýleki taraplar bolmazdan, iň ýokary girdeji üçin goýum hasaplanýar.
• Sosial maýa goýumlary täjirçilik däl .
• Baglanyşykly maýa goýumlary maýa goýujylaryň strategiki maksatlaryna ýetýär.

Maýa goýum kapitalynyň maddy görnüşleri hem toparlara bölünýär:

• Bankyň goýumlarynda we gymmatly kagyzlarynda formanyň pul görnüşi.
• Material görnüşlere gozgalmaýan we gozgalýan emläk görnüşleri girýär.
• Emläk görnüşleri we intellektual hukuklar :
  • Awtorlyk hukugynyň intellektual hukuklary, nou-hau, patent hukuklary.
  • Tebigy baýlyklardan – suwdan, ýerden, gazdan we nebitden, minerallardan peýdalanmak hukugy.
• Maliýe hukuklary formasy .

Döwlet maýa goýumlarynyň görnüşleri bar:

• Artykmaç karzlar we salgyt ýeňillikleri bermek.
• Göni hökümet býudjet maýa goýumlary.
• Döwlet kompaniýalaryndan maýa goýum görnüşleri.
• Döwlet ýa-da aksiýa maýa goýumlarynyň görnüşi ýyllyk we kärende.

Netijede, maýa goýum görnüşleri belli bir görnüşdäki maýa goýumlarynyň görnüşlerini jikme-jik görkezýär.

Maýa goýumlarynyň umumy görnüşleri we görnüşleri

Maýa goýumlarynyň köp görnüşi bar we her görnüşinde ygtybarly maýa goýum obýektlerini saýlamaly. Maýa goýmak, hünärmen geňeşçiler we häzirki ýagdaýlarda gezmek endiklerine eýe bolmak zerur. Şol bir wagtyň özünde, dürli bukjalardaky goýumlary diwersifikasiýa etmek möhümdir, sebäbi dürli maýa goýumlarynyň netijeliligi wagtyň geçmegi bilen üýtgeýär.
Dürli ýyllarda iň girdejili maýa goýumlarynyň mysallary:

• 2001 – gozgalmaýan emläk goýumlarynyň ýokary girdejili.
• 2014 – altyn we ABŞ-nyň aksiýalary.
• 2020 – Bitcoin we täze binalarda ýokary girdeji.

Bank goýumlary

Rus banklaryna şeýle maýa goýumlary, goýumyň döwlet kepilligi bilen töwekgelçiliksiz. Emma goýum derejesi inflýasiýany hemişe gurşap almaýar. Bu pul tygşytlamagyň ygtybarly usulydyr. Iň täsirli möhletli goýumlar.

Bir Stocka

Indi maýa goýumlarynyň iň yzygiderli girdejili görnüşlerinden biri, ýöne ýokary hünär derejesi bilen. 30ylda 30% ýa-da ondanam köp ösüş perspektiwaly ygtybarly kompaniýalaryň paýnamalaryny saýlamaly. OZON iki ýylda 100% ösüş gazandy. “Polyus Gold” paýnamalary, “Yandex” paýnamalary, “Apple” -iň paýnamalary uly girdeji gazandy. Daşary ýurt paýnamalary üçin bir stockadaky dellal hasaplary wagtlaýyn doňdy. Krizisiň pursatdygyny, maýa goýumlarynyň bolsa pul tygşytlamak we köpeltmek üçin guraldygyny ýatdan çykarmaly däldir. Ine, 2008-nji ýyldaky krizisde Sberbankyň paýnamalarynyň ösüşine mysal:
Gazprom we Norilsk Nikeliň 2014-nji ýylda paýnamalarynyň ösüşi:
2020-nji ýylda “Gazprom” we “Nornickel” -iň paýnamalary köpeldi:
Rus kompaniýalarynyň paýnamalarynyň ösüşi suratda bahar görkezilýär:
Bir stockanyň durnukly ösüşiniň esasy mysaly 2004-nji ýyldan bäri 20 esse ýokarlanan Google.

Obýektler

Ygtybarly iri emitentleriň obligasiýalarynyň has köp tölegi bar, ýöne töwekgelçilik bilen gelýär. Döwlet obligasiýalaryndan has ygtybarly. Olar töwekgelçiliksiz, ýöne pes girdejili. Obýektleriň çäginde maýa goýujy belli bir döwürde we belli bir maksatnama üçin bir kompaniýa ýa-da döwlet karz alyjy bolýar. Bular uzak möhletli maýa goýumlar, möhletiň ahyrynda goýlan goýum mukdary we goýum yzyna gaýtarylýar. Bu ygtybarly goşant, ýöne inflýasiýany ýapmak derejesinde.

Gozgalmaýan emläk

Durnukly ykdysady ösüş döwürlerinde bu ýere maýa goýmak zerur diýip hasaplanýar, sebäbi krizis döwründe gozgalmaýan emläk likwidlige düşýär. Bu 2008-nji ýylda bolupdy. Emma 2001 we 2020-nji ýyllarda Russiýada goýum girdejileriniň yzygiderli ösüşi boldy.

Özara gaznalar

Özara gaznalar dürli gymmatly kagyzlara passiw maýa goýumlaryna gatnaşyjylaryň howuzlaryny ýygnaýar, bazaryň meýillerini göz öňünde tutup, dogry saýlamak we maýa goýumlaryna gözegçilik etmek möhümdir. Diwidendler paýyň paýynyň göterimi hökmünde alynýar. https://articles.opexflow.com/investments/birzhevye-paevye-investicionnye-fondy.htm

Bir Exchangea söwdasy gaznalary

Bu ETF-ler täze başlanlar üçin amatly we bazar görkezijilerini göz öňünde tutýan maýa goýum bukjalaryny hödürleýär. Bular bahalar günüň dowamynda hereket edende ýokary girdeji gazanmak mümkinçiligi bolan gysga möhletli, ýokary töwekgelçilikli maýa goýumlarydyr. Giň görkezijileri saýlap töwekgelçiligi azaldyp bilersiňiz.

Kriptokurluşlar

Bu gysga möhletli maýa goýumlary ýokary girdeji bilen ýokary töwekgelçilikleri döredýär. Kripto dollaryna pul goýmak 15% goýum girdejisini getirýär. Soňky ýyllarda Bitcoin ýylda 200% ösdi. Käbir ýurtlarda kriptografik walýuta nagt görnüşine öwürmek üçin terminallar bar. Kripto söwdasynda maýadarlar günde 10% -e çenli gazanyp bilerler.

Altyn

Bulion satyn alyp bilersiňiz, ýa-da ETF altyn satyn alyp bilersiňiz. Altynyň bahasynyň ýokarlanmagy ýyl-ýyldan üýtgeýär, ýöne howpsuz tygşytlamak taryhynda iň durnukly maýa goýumlaryndan biridir. Altyn hemişe diýen ýaly ýokary girdeji getirmeýär, ýöne kepillendirilen ätiýaçlandyryşdyr.

Goşmaça gyzyklanma

Olara köplenç çalt baýamagyň syry diýilýär. Goşma göterim, asyl maýa goýumynyň girdejisinden gelýän girdejidir. Banklarda munuň üçin “kapitalizasiýa” termini bar. Başga bir usul bilen, bu maýa goýumlaryny we kapitalizasiýany göz öňünde tutup, täsirli we birmeňzeş göterim ýa-da göterim, şeýle hem göterim derejesi diýilýär. Goşma göterimleriň belli bir wagtda esasy mukdardan däl-de, belli bir döwür üçin tygşytlamakdan hasaplanmagy möhümdir. Görnüşi ýaly, alnan girdeji asyl mukdaryna goşulýar we goşmaça girdeji getirýär. Suratda bir mysal görkezilýär:

nagt pul

Uzak wagtlap bu, tygşytlamak we girdeji gazanmak üçin bir usuldy. Indi bu usul ýitginiň ýokary töwekgelçiligine eýe boldy. Theöne bir stockalarda walýuta hümmeti we ýokary töwekgelçilikli oýun bar. Reý Dalio:

Maýa goýum wagty

Maýa goýumlarynyň dürli döwürleri üçin dürli maýa goýum mukdary we girdejiligiň dürli derejeleri bar:

Uzak möhletli maýa goýum

Şeýle maýa goýumlary uzak möhletli, 25 ýyla çenli maýa goýum maksatnamalary bilen düzülendir. Bular öz içine alýar:

• Ygtybarly suwuk kompaniýalaryň paýnamalary we obligasiýalary bilen işlemek. Dellal hasaby açmak.
• Önümçilige maýa goýumlary.
• Jaý gurluşygy, gaýtadan satmak we kärendesine almak üçin gozgalmaýan emläk edinmek.
• Enjamlary we enjamlary edinmek.
• Saklamak üçin altyn.
• Şaý-sepler, teňňeler.
• Maýa goýumlary.

Orta möhletli maýa goýumlary

Şeýle goýumlaryň mysaly bank goýumlary, altyn goýumlary, alyş-çalyş fondlary we özara gaznalar bolup biler.

Gysga möhletli maýa goýumlary

Bulara MFI-e maýa goýumlary, özara gaznalar, alyş-çalyş paketleri, cryptocurrency we walýuta amallary degişlidir. Maýa goýumyň köp usuly we görnüşi bar we hersi belli bir şertlerde netijeli işleýär. Olary dogry ulanmak üçin maýa goýum bilimini gowulandyrmak, dürli maýa goýum şertleri we girdejileri bilen maýa goýum portfelini diwersifikasiýa etmek we işjeň maýa goýumlaryny dolandyrmak bilen meşgullanmak zerurdyr. Şol bir wagtyň özünde, 10-25 ýyla çenli uzak möhletli maýa goýum meýilnamalaşdyryş gözýetimini görkezmek.