U na le mesebetsi ea bohlokoa le e potlakileng, ke efe eo u lokelang ho e etsa pele? Potso e ka ngangisoa ‘me e itšetlehile ka boemo. Empa ho hlakile hore ho sa tsotellehe hore na boemo ke bofe, boko ba hao bo tla khetha mesebetsi e utloahalang le e monate. Kahoo, u na le mosebetsi, empa ua o behella ka thōko ‘me u etsa ntho e’ ngoe le e ‘ngoe ntle le seo u se hlokang. Ha re bue ka mokhoa oa ho rarolla, ho khetha le ho phethela mesebetsi e potlakileng, ho etsa liqeto, ho rarolla mathata, ho rarolla mathata a rarahaneng: algorithm, malebela le mekhoa.
Ha re e utloisise
Lipotso tseo u ka ipotsang tsona: Na mosebetsi o hlakile? Na meralo le theknoloji li hlakile? Mohlomong ha se mosebetsi, empa ke lits’ebetso? Nahana ka lipotso tsena moelelong oa mosebetsi ‘me u leke ho utloisisa hore na ke eng e bakang ho se phutholohe. Libaka tsohle tsa mathata ke libaka tsa hau tsa kholo tse hlokang ho sebetsa . Ka linako tse ling, ho bonolo ho fetola morero kapa k’hamphani ho feta ho rarolla bothata ba mathata a bokelletsoeng. Empa mathata a sa rarolloang a ke ke a fela. Ehlile, boemo bo ts’oanang bo tla etsahala mme sena e tla ba siling mosebetsing oa hau haeba u sa ithute ho hlola maemo a joalo le ho hlola ho ona. A re shebeng ntlha ka ’ngoe ka mehlala.
Mosebetsi ha o hlake
Ha sebaka sa hau sa boikarabello se pharalla, u tla fumana mesebetsi e sa utloahaleng le e sa utloisiseheng. Etsa hore ho rarolla mathata a sa bonahaleng molemong oa hau oa tlholisano. Senya, arola mesebetsi e utloisisoang, batla basebetsi-‘moho le lihlopha tse ka fanang ka keletso le ho buisana. Se ke oa tšaba ho botsa lipotso, theha mesebetsi e nyane, ‘me u rarolle bothata ka sekotoana.
Ntho e ‘ngoe le e’ ngoe e hlakile, empa ha u lumellane le mosebetsi
Haeba ho na le likhanyetsano le lipotso tse sa arajoang, e-ea u botse. Leka ho hlalosetsa ba behileng mosebetsi hore mosebetsi ha oa lokela ho etsoa kapa o lokela ho etsoa ka tsela e fapaneng. Ba tla u hlalosetsa hore na ke hobane’ng ha u lokela ho etsa sena, kapa mosebetsi o tla hlakoloa. Ho na le maemo ao motho e mong le e mong a tla sala e le oa hae. Empa mosebetsi ke mosebetsi, bokanang, le e phethe ‘me le tsoele pele ho kenya letsoho bophelong ba morero. Ntho feela ke hore, sena e lokela ho ba ketsahalo ea nako e le ‘ngoe. Haeba u sa lumellane le boholo ba mesebetsi le ho e etsa khahlanong le kutloisiso ea hau le takatso ea hau, joale ho hlakile hore u lokela ho utloisisa morero kapa ho fetola morero.
Na meralo le mahlale a ho phethela mosebetsi a hlakile?
Kaha joale re se re hlophisitse polelo ea bothata, a re tsoeleng pele ho sekaseka karolo ea tekheniki. Lebaka le tloaelehileng la ho lieha e ka ba lekhalo tsebong ea hau. Ho na le tsela e le ‘ngoe feela ea ho e utloisisa. Ho hloka tsebo ka theknoloji ke bothata bo atileng pakeng tsa hau le mohiri oa hau. Ka hona, ho latela maemo, o hloka ho rarolla bothata hammoho nakong ea lihora tsa mosebetsi mme o kenye sena ho phethela mosebetsi. Kapa u fane ka nako ea hau bakeng sa sena, haeba bothata ke uena ‘me ho le bonolo hore mohiri a nke sebaka sa hau. Haeba u na le ntho e ‘ngoe le e’ ngoe e nahanoang, mahlale a hlakile, empa mesebetsi ha e etsoe – leka ho fumana le ho rarolla mathata morerong. Sena se ka bokelloa sekoloto sa tekheniki. Tabeng ena, ntlha ea hau ea kholo e tla ba ho rarolla sekoloto sena sa tekheniki.
Hlalosetsa mookameli hore ka lebaka la mathata a morero, mesebetsi e nka nako e telele hore e phethoe, ‘me u sebetse le sehlopha ka litsela tsa ho rarolla sekoloto sa tekheniki. Habohlokoa le ho feta, utloisisa mokhoa oa ho qoba ho bokella sekoloto sena sa tekheniki nakong e tlang. Ha re bua ka tsela ea tšoantšetso, ha ho na thuso ea ho omisa k’hapete haeba faucet ea hau e lutla – lokisa pompo, k’hapete e tla omella. Mosebetsi o hlakile, theknoloji le morero li hlakile. Mekhoa e ntse e le teng.
Mekhoa
Mohlomong ha u chechise mosebetsi ka boona, empa se tlang ka mor’a oona. Mohlala, tlhahlobo ea khoutu, tlhahiso, liteko kapa ho qala tlhahiso. Ho na le tsela e le ‘ngoe feela ea ho tsoa, ho tla ba bonolo ho rarolla mathata le mesebetsi ena. Ngola mathata fatše ‘me u a rarolle.
E tla utloisa bohloko qalong ‘me u tla leka ho baleha ho eona. E re ke u hopotse hore mona ke moo kholo ea hau ea mosebetsi e leng teng.
Haeba u khopisoa ke maikutlo a mabe a basebetsi-‘moho le uena nakong ea tlhahlobo ea khoutu, kopanya mananeo le bona ha u ntse u phethela mosebetsi. Sena se tla ntlafatsa tsebo ea hau le ho fana ka li-nuances esale pele. Hape, motho enoa o tla tšepahala ho uena nakong ea tlhahlobo, hobane … eena ka boeena o ile a kenya letsoho ho rarolleng bothata boo. Buisana le eena haholoanyane, hangata batho bohle ba molemo ‘me seo u se bonang e le chefo ke ho senya nako ea motho e mong ka ho hloka tsebo ea hau,’ me o leka ho u thusa. Ntlafatsa le ho sebetsa esale pele.
Ho thoe’ng haeba u khathetse ke ho sebetsa?
‘Me ho sala ntlha ea ho qetela, e sa boleloang ka lebitso. U khathetse feela ke ho sebetsa. ‘Me sena le sona se na le mabaka a lokelang ho rarolloa. Ka mohlala, ha u tsebe ho phomola, u qeta nako ea hau ea botho le phomolo u shebeletse letoto la TV ho e-na le ho fetola mosebetsi oa hau. Tsela e molemohali ke ho ipehela lipakane tse ka rekoang bakeng sa nts’etsopele ea ‘mele le ho li fihlela. Mohlala, lula fatše makhetlo a sekete ka beke (kapa nako efe kapa efe ea boiketlo), tsamaea ka maoto kapa ho qoela.
Mosebetsi
‘Me ntlha ea ho qetela, ho tla etsahala’ng ha u qetile mosebetsi? Sena se tla u lebisa hokae? Haeba ho rarolla bothata ho lebisa feela mesebetsing e meng e mengata e tšoanang, joale ha ho hlokahale hore u potlakele, haholo-holo haeba mohiri a khotsofetse ke lebelo lena. Haeba u hloka koloi, kholo ea mosebetsi, lipakane tsa ho rata maemo, joale boemo ba hona joale ke lebaka la ho bua le mookameli oa hau. Mohlomong u se u sa tsoa tsoa mesebetsing e joalo ‘me u hloka mesebetsi e khahlisang ho projeke ea hau ea hajoale (kapa e ncha).
Ho akaretsa: lenane la tlhahlobo ke le latelang
Ho hlokahala:
- E-ea phomolong ‘me u phomole hantle.
- Sheba libaka tsa mathata ‘me u li rarolle. Hangata, ha lia patoa mesebetsing ka botsona.
- Ho utloisisa hore na morero o nepahetse bakeng sa hau, mohlomong mosebetsi o lekantsoeng, ntle le ho potlaka – ena ke lebelo la hau mme o hloka feela ho khutlela morao, haeba uena le mohiri le thabela ntho e ‘ngoe le e’ ngoe.
- Imamele, eketsa sebaka sa hau sa boiketlo, ‘me mesebetsi e mengata e tla utloahala ebile e natefeloa ke uena.
