JavaScript for Beginners from Scratch – By’olina, Ebisuubirwa n’emigaso gya 2024

JavaScript lulimi lwa pulogulaamu olw’omulembe olw’ekigendererwa eky’awamu. Enkola yaayo tekoma ku web browsers zokka. Yatondebwa n’eriiso erikwata ku kugatta mu nkola zonna era n’obusobozi bw’okukola scripts. JavaScript yali eteekeddwa okuba olulimi lw’okuwandiika ku Netscape. Mu kusooka kyayitibwa Mocha, n’oluvannyuma LiveScript. Yafuna erinnya lyayo eriwo kati mu December wa 1995. Ku nteekateeka y’abakugu okuva mu Netscape JavaScript yassibwa ku mutindo okuva mu ECMA. Esinga kukozesebwa mu web browsers. JavaScript lulimi lwa pulogulaamu olwa scripting. Okugaziya enkola, nga oyingiza ebintu ebipya, kikusobozesa okukyusa ebirimu mu biwandiiko mu ddirisa limu (kyusa HTML, CSS), okukolagana n’abakozesa, okukola, okubala n’okukebera data. Embedded JavaScript ekola scripts eziteekeddwa mu HTML code y’empapula. Okukola ku script kubaawo mu ngeri ey’otoma nga omuko gutikkiddwa ku kompyuta ya kasitoma. Olulimi luli ku mutindo, ekintu ekirina okulaga okukwatagana okulungi ennyo wakati w’okussa mu nkola okw’enjawulo. Naye mu nkola, okukwatagana tekutuukirizibwa mu browser ez’enjawulo, ekireeta okweraliikirira kungi eri abakola pulogulaamu.

Ebintu n’obukwakkulizo bwa JavaScript

Okuva lwe yasooka okuteekebwa mu nkola, JavaScript evudde wala. Kati osobola okugikozesa okukola applications, okukola mu browser erimu machine learning (ML) ne AI models. JavaScript ku ludda lwa seva (node.js) ekkirizibwa. Ebikulu ebikwata ku lulimi mu bbulawuzi:

• ekusobozesa okukola ne CSS ne HTML (okukyusa, okwongera, okusazaamu amawulire);
• egaba enkolagana n’abakozesa ku lupapula (okukuba ebisumuluzo, okunyiga, okutambuza akabonero ka mouse);
• ekozesebwa okuweereza okusaba ku seva, okuwanula/okuteeka fayiro (teknologiya wa AJAX JS);
• akola ne kukisi.

Ebiziyiza:

• ekola mu tabu enzigule, tewali kuyingira ku tabu endala eziggule;
• singa JS teyaggulawo ddirisa lya browser, tejja kusobola kuliggalawo;
• tewali ngeri yonna gy’oyinza kukwekamu source code y’olupapula;
• tewali kutuuka ku mirimu gya nkola ya OS.

Kiyungibwa mu ngeri bbiri: okuyita mu koodi eri ku lupapula n’okuyita mu fayiro ey’ebweru. Mu mbeera esooka, olina okulaga <script>//Program body</script>. Koodi okuva mu fayiro ey’ebweru erimu n’ekiragiro <script src=”name.js”></script>

JavaScript y’esinga obulungi eri abatiini n’abatandisi abakola pulogulaamu. Enkizo yaayo enkulu kwe kubunye. Ewagirwa mu browser zonna, ku nkola zonna ez’emirimu, ebyuma ebikozesebwa ku ssimu, kompyuta ez’obuntu. Enkola za JavaScript zikola nga tezisoose kuteekebwa ku byuma by’abakozesa. Bwe wabaawo okwagala nti omuntu yenna asobola okukozesa modulo eyatondebwa, olwo JS y’engeri endala esaanira. Ng’ekyokulabirako, olina okugezesa. Nnyinza ntya okufuula ebibuuzo byange eby’okugezesebwa okulabika eri abantu abalala? Buli kimu kyangu nnyo. Singa JavaScript elondebwa okukola koodi, era omukutu ogwa bulijjo ne gulondebwa okusaasaanyizibwa, ekizibu kijja kubula ku bwakyo.

Obututumufu bwa JavaScript buva ku birungi bingi:

1. Kikulu nnyo mu kukulaakulanya omukutu gwa yintaneeti. Scripts ziwagirwa browser zonna ezimanyiddwa ennyo, nga zigattibwa wamu ne layout ne server side (backend).
2. Enkula y’obutonde bw’ensi. Waliwo omuwendo omunene ogw’ebigonjoola ebyetegefu mu lujjudde.
3. Ensonga entuufu n’obwangu bw’okukozesa.
4. Omutendera gwa waggulu ogw’okukozesa.
5. Obwangu bw’okuyiga. Omanyiira mangu ensengeka y’ebigambo.

Olulimi era lulina ensobi eziwerako, nga bwe kiba kyetaagisa, zisobola okwewala.

1. Obwetaavu bw’enkola endala, amaterekero g’ebitabo . Okulonda ebikozesebwa ebituufu si mulimu mwangu. Kisoboka okutegeera oba etterekero ly’ebitabo eryalondebwa lisaanira okugonjoola ekizibu ekimu oluvannyuma lw’okukisoma mu kusooka.
2. Okukwata obutafaayo ku nkyukakyuka, ebika bya data . Ensobi entono mu kuwandiika esobola okumenya pulogulaamu yonna. Okugeza, var Namba = 100; Ennamba = Namba + 1; Script ejja kuloopa okubeerawo kw’ensobi mu kuwandiika mu kiseera ky’okukola koodi ya pulogulaamu yokka. Ekizibu ekifaananako bwe kityo kijja kujjawo singa programmer atabula register. Ekyokulabirako ekirala kimu. Omukozi wa pulogulaamu yasalawo okuwandiika ennamba ku nkyukakyuka erimu edda olunyiriri. Tewajja kubaawo bubaka bwa nsobi mu mbeera eno. Naye ekinaavaamu kijja kuba wala nnyo okuva ku kye kyali kisuubirwa. Osobola okwewala ebizibu ebyogeddwako waggulu ng’okozesa ebikyusa koodi. Ekisinga okwettanirwa ye Visual Studio Code.
3. Tekisaana kukola nkola za mutimbagano (software evunaanyizibwa ku nkola entuufu ey’emikutu gya kompyuta egy’ekitongole).
4. JavaScript lulimi lwa scripting olw’obwereere . N’olwekyo, tekijja kuba kizibu eri abakola pulogulaamu abalina obumanyirivu okugiyingizaamu koodi embi. Leero, ekimu ku bika by’obulumbaganyi ebisinga okumanyibwa kwe kuwandiika ebiwandiiko ku mikutu gya yintaneeti nga tukozesa JavaScript. Okugeza, obulumbaganyi bwa XSS kika kya bulumbaganyi obufuyira koodi embi mu nkola za yintaneeti, ne bukyusa enkolagana ezikwekebwa / ezirabika, ne zibawaliriza okufulumya data ekyusiddwa, n’okulaga ebirango byabwe ku mukutu ogwonooneddwa.

https://articles.opexflow.com/programming/kak-stat-programmistom-s-nulya.htm Okusobola okwanguyiza emirimu emizibu n’okukola emirimu egya bulijjo, kirungi okukozesa amaterekero ga JavaScript, nga gano ge kukungaanya enkola n’emirimu egyetegefu . Waliwo amaterekero mangi aga JavaScript agakoleddwa. Ebimu ku byo bikoleddwa okugonjoola ebizibu ebitongole, gamba ng’okukola ku foomu oba okubala emirimu gy’okubala. Ebirala birimu ebikozesebwa ebisinga okukozesebwa okukola enkola za yintaneeti ezijjuvu nga tukozesa tekinologiya wa Ajax. Abakola ebintu abalina obumanyirivu nga bakozesa amaterekero g’ebitabo ageetegefu basobola okukekkereza obudde bungi. Era abatandisi bajja kufuna omukisa okussa mu nkola pulojekiti ze batannasobola kuwandiika ku lwabwe.

Okwetaaga olulimi

Obuganzi bwa JavaScript mu bakola bukakasibwa ensengeka z’ensi yonna. Okusinziira ku kitongole kya PYPL, y’omu ku basatu abasinga obulungi.
Ekibiina kya Stack Overflow Association kitunuulidde omuwendo gw’ebibuuzo ebikwata ku JS mu mikutu gy’abakugu. Okusinziira ku bivudde mu kwekenneenya kwabwe, JavaScript emanyiddwa ng’omukulembeze atalina kuwakana.
W3Techs ebala omuwendo gwa pulojekiti eziteekebwa mu nkola nga ekozesa tekinologiya ow’enjawulo. JS talina bavuganya. Mu kitundu kya client interfaces, kino kye kimu ku bikozesebwa ebisinga okusabibwa.
Omuwendo ogusinga obunene ogw’enkulaakulana ezesigamiziddwa ku JavaScript gwenyigira butereevu mu kitundu kya Frontend. Abakugu bakozesa nnyo amaterekero g’ebitabo n’ensengeka nga 30. Ebigonjoola ebitegekeddwa n’ebikozesebwa eby’emirimu egy’omutindo (nga waliwo enjawulo ezimu) bikekkereza obudde bungi, byanguyiza enkola, n’okukendeeza ku nsaasaanya ya pulojekiti. Ebisinga okumanyibwa: Angular, Aurelia, Backbone.js, Ember.js, jQuery, Meteor.js, Node.js, Vue.js.
JS ebadde ekozesebwa nnyo mu kutondawo enkola z’oku ssimu, okukola backend, ne pulogulaamu za desktop. Okukula okw’ekitalo mu bwetaavu bw’olulimi lwa JS nakyo kyanguyirwa olw’engeri y’okwongera ku nkolagana y’emikutu. Ensonga endala enkulu kwe kukozesa JS okuyiga kw’ebyuma ( ML) n’obugezi obukozesebwa (AI). Okuyiga kw’ebyuma kitegeeza obusobozi bw’enkola okukola ebikolwa ebimu awatali biragiro bitongole. Okussa mu nkola emirimu egy’engeri eno, osobola okukozesa enkola nga TensorFlow.js. Leero osobola okukozesa:

• okukyusa okuyiga;
• model eyatendekebwa emabegako;
• okukola ekyokulabirako kyo.

Lowooza, ng’ekyokulabirako, ku nkozesa y’ekyokulabirako ekyatendekebwa emabegako. Ka tugambe nti twetaaga okukola omukutu ogugenda okwekenneenya ebifaananyi ne tulonda ebyo ebiraga embwa. MobileNet ye nkola eyettanirwa ennyo okugabanya ebifaananyi. Esangibwa mu nkola ya model etendekeddwa okuva ku Tensorflow.js. Koodi eno wammanga ejja kulabika ku mukutu:
Yongera MobileNet ne Tensorflow.js ku mutwe gwa koodi ya HTML.
Omubiri gulaga ekintu ky’ekifaananyi ekikozesebwa mu kwekenneenya.
JavaScript code eyongerwa ku script ejja okutikka model ya MobileNet eyatendekebwa emabegako okusengejja ebifaananyi ebiragiddwa mu kifaananyi.
Ekifulumizibwa kijja kuba array nga erimu okulagula ssatu. Ebisinga okuvaamu bijja kusooka kuwandiikibwa. Eno y’engeri gy’oyinza okukozesaamu model eyatendekebwa edda ne Tensorflow.js. Olina okutegeera nti kiyinza okutwala obudde okugitikka mu bbulawuzi. Oluusi etuuka ku sikonda 10.

Obusobozi bw’okuyiga JavaScript mu 2022 – endowooza z’enkulaakulana

JavaScript gwe musingi okukulaakulanya omukutu gwonna ogw’omu maaso kwe kwesigamye. Nga olina yo, osobola okukola ebikolwa eby’enjawulo n’okukwata ebibaawo. Ng’ekyokulabirako, omukozesa anyiga ku kintu ekiri mu menu ku mukutu gwa yintaneeti. Ekiragiro ky’okunyiga kyakola. Ekiddako, omulimu ogw’enjawulo guyitibwa: okukyusa langi y’ekintu ekikola, okukola eddirisa lya modal. JavaScript ekozesebwa okufuula empapula z’omukutu okukwatagana obulungi, okusobozesa abagenyi okukwatagana n’ebintu eby’enjawulo ebizimba. Nga okozesa JavaScript, osobola okwongerako ebintu bingi nnyo eby’omugaso ku mukutu gwa yintaneeti. Nga bakozesa HTML, CSS ne JS zokka, abakola basobola okukola enkola ez’enjawulo ezikola. Okugeza, maapu ejja okulongoosebwa mu kiseera ekituufu, emizannyo egy’oku yintaneeti. Laba omukutu ogumanyiddwa ennyo ogwa Pinterest. Wano, JavaScript ekozesebwa mu bujjuvu okukola enkola ey’omukwano ey’omukozesa. Okugatta ku ekyo, JavaScript lwe lulimi olusinga okwettanirwa mu nsi yonna mu kukola pulogulaamu. Era awatali kufaayo ku mirimu gy’oyagala, olulimi luno olw’omugaso ennyo lulina okuyigibwa. Olulimi luno lusobola okukuguka si ba pulogulaamu za web abatandisi bokka, naye n’abaana b’amasomero olw’enkulaakulana ey’awamu. Kino kyanguyirwa olw’okutegeera okutegeerekeka okwa koodi, obulungi bw’olulimi, n’obwangu bw’ensengeka y’ebigambo. JavaScript lulimi olulina ebintu bino wammanga: Kino kyanguyirwa olw’okutegeera okutegeerekeka okwa koodi, obulungi bw’olulimi, n’obwangu bw’ensengeka y’ebigambo. JavaScript lulimi olulina ebintu bino wammanga: Kino kyanguyirwa olw’okutegeera okutegeerekeka okwa koodi, obulungi bw’olulimi, n’obwangu bw’ensengeka y’ebigambo. JavaScript lulimi olulina ebintu bino wammanga:

1. Ekwata ku nnyiriri ennene. Waliwo enjawulo nnene wakati w’emirimu gya Func() ne func().
2. Okubeerawo kw’emirimu n’ebintu ebizimbibwamu.
3. Obwetaavu bwa semicolon oluvannyuma lw’abakozi.
4. Obutafaayo ku bifo. Osobola okukozesa omuwendo ogw’enjawulo ogw’ebiyingizibwa okusengeka koodi.

JavaScript – omusomo gwa JS ogujjuvu eri abatandisi, okuyigiriza kwa vidiyo okuyiga okuva ku ntandikwa n’abakola abasingako obumanyirivu: https://youtu.be/CxgOKJh4zWE

JavaScript lulimi lwa scripting. Script ye program code eteetaaga kusooka kulongoosebwa nga tennatongozebwa. Koodi ekolebwa yingini ya bbulawuzi mu kiseera ky’okutikka omuko.

Waliwo ebiragiro ebikulu ebiwerako ebiyinza okwanguyiza ennyo enkola y’okuyiga olulimi lwa JavaScript.

1. Okusookera ddala, olina okumanyiira HTML ne CSS. Tolina kutandika kukola mikutu, pulogulaamu, foomu n’ebirala ku yintaneeti nga tomanyi bikulu.
2. Yiga ebitabo ebipya. Tekinologiya w’amawulire akulaakulana, n’olwekyo tolagajjalira bipya.
3. Gezaako okuwandiika ebitundu byonna ebya pulogulaamu ggwe kennyini. Bw’oba ​​olina okwewola koodi y’omuntu omulala, buli lunyiriri lusoma n’obwegendereza.
4. Kozesa okulongoosa. Obukugu obusinga obukulu obw’omukozi wa pulogulaamu yenna alina obumanyirivu kwe kuzuula amangu ensobi n’obusobozi obutono.
5. Wandiika koodi ennungi. Tobuusa maaso mitendera gya kusengeka. Kya lwatu nti omuwendo gw’ebifo oba ebisengekeddwa tegujja kukosa mutindo gwa script, naye gujja kweyongera okutegeerekeka era nga gusomebwa. Wano waliwo akatundu ka koodi embi.
6. Fuba okwogera ku bikolwa ebikulu.

JavaScript lulimi olufuuse okukozesebwa ennyo mu mbeera ya pulogulaamu za web. Enywezezza obusobozi bw’ennimi ezikola n’ezitunuulira ebintu. Naye tewerabira nti olulimi kye kimu ku bikozesebwa mu kukola, era ekisinga obukulu mu kuwandiika koodi kwe kulowooza.

Amawulire ag’omugaso eri abakugu mu kukola front-end

React ye tterekero ly’ebitabo erya JavaScript. Gye buvuddeko, yafuuka omutindo gw’okukulaakulanya eby’omu maaso. Gano mawulire malungi eri abakola emirimu egy’enjawulo (cross-platform developers). React Native erina emigaso gino wammanga:

1. Efficient and smart rendering eddamu okukuba ebitundu byokka nga kyetaagisa (singa embeera ekyuka).
2. Intuitive and very simple philosophy okulangirira amawanga, endowooza. Code efuuka esomebwa, ennungi era ennyangu okulongoosa.

Mu ngeri ennyangu, React eziba ekituli wakati wa JS ne HTML. React JS fundamental course okuva ku A okutuuka ku Z: https://youtu.be/GNrdg3PzpJQ Abantu batono abawandiika CSS ennongoofu ennaku zino. Kifuuse kyetaagisa eri abakugu mu kukola front-end okuyiga ennimi nga Less oba Sass. Ekirala eky’okuteesa kwe kunoonyereza ku ngeri eziriwo ez’okuzimba empapula eziddamu. Kino kiva ku muwendo omunene ogw’ebintu ebikola ebyuma eby’enjawulo (tablets, smartphones, PCs, n’ebirala). Waliwo amaterekero g’ebitabo mangi aga JS ne CSS agasobola okwanguyirwa okukola omulimu ogw’ekika kino. Ebisinga ku byo byesigamiziddwa ku ndagiriro ya Google eya Material Design. Waliwo amaterekero g’ebitabo agakwatagana n’emitwe gy’osaanidde okussaako essira:

• ku lw’olukusa lwa JSON Web Token;
• ku kuzimba Webpack eya modulo;
• ku data sampling n’okukola ne Redux, Relay, Flux streams.

Omuwendo omunene ogw’amaterekero era guliwo okulongoosa eddaala ly’omutindo, okulongoosa, n’okuddukanya pulojekiti ezitondeddwa. Leero, okusobola okufuuka omukugu mu kukola front-end eyettanirwa era omulungi, omuntu tasaanidde okusoma ku misingi gyokka, wabula n’okusobola okulonda / okukozesa ebituukiddwaako abakugu abalala, ebikoleddwa mu ngeri y’amaterekero g’ebitabo / enkola. Nga bayambibwako, enkola y’emirimu ejja kutambula mangu nnyo.